Foreks – Yılın son çeyreğinde sanayi dalında yeni siparişlerdeki azalma ve istihdamdaki daralmanın ölçülü bir halde süreceği iddia ediliyor.
2024 yılı Eylül ayında mevsim ve takvim tesirinden arındırılmış SAMEKS Bileşik Endeksi, bir evvelki aya nazaran 0,2 puan azalarak 46,5 pahasına geriledi ve referans pahanın altındaki seyrini sürdürdü.
SAMEKS’in çalışmasında şöyle denildi:
“Bu devirde Hizmet Bölümü SAMEKS Endeksi evvelki aya nazaran 1,1 puan azalış kaydederek 45,7 düzeyinde gerçekleşmiştir. Sanayi Kesimi SAMEKS Endeksi de evvelki aya nazaran 1,0 puan sürat kaybederek 44,6 düzeyine gerilemiştir.
İş hacminin dingin seyrini sürdürmesi, hizmet bölümünün negatif görünüm arz etmesinde belirleyici olmaya devam etmiştir. Sanayi bölümünde ise yeni siparişlerde gözlenen azalışla girdi alımları ivme kaybetmiş ve buna bağlı olarak üretimdeki daralma bu periyotta de sürmüştür.
Söz konusu gelişmeler sonucunda Eylül ayında 46,5 düzeyinde gerçekleşen SAMEKS Bileşik Endeksi üçüncü çeyreğin tamamında referans kıymetin altında seyretmiş ve böylelikle bu devirde ekonomik aktivitenin durağan bir seyir izlediğini teyit etmiştir.
Sanayi Dalı SAMEKS Endeksi
Mevsim ve takvim tesirinden arındırılmış Sanayi Kesimi SAMEKS Endeksi, 2024 yılı Eylül ayında, bir evvelki aya nazaran 1,0 puan azalarak 44,6 düzeyine gerilemiştir.
Bu periyotta yeni siparişler alt endeksinin evvelki aya nazaran 3,7 puan azalarak 40,9 düzeyine gerilemesi, endeks genelinde gözlenen ivme kaybının belirleyicisi olmuştur. Buna bağlı olarak; üretim alt endeksi evvelki aya nazaran 3,5 puan artmasına rağmen 42,8 puanda kalırken, girdi alımları alt endeksi de 4,4 puan azalmış ve 46,8 puan düzeyine gerilemiştir.
Önceki aya nazaran 6,2 puan azalarak 41,4 düzeyine gerileyen son mal stoku alt endeksi ve 0,7 puan azalarak 46,2 düzeyinde gerçekleşen tedarikçilerin teslimat mühleti alt endeksi, Eylül ayında sanayi kesimine ait olumsuz işaretler sunan öteki değişkenler olmuştur.
2,2 puan azalarak 49,0 puan düzeyine gerileyen istihdam alt endeksi de bu devirde dal genelinde emek talebinin daraldığına işaret etmiştir.
Temmuz ve Ağustos devirlerinde referans pahanın altında seyreden Sanayi Dalı SAMEKS Endeksi, böylelikle Eylül ayında da aylık bazda düşüşünü sürdürmüş ve yılın üçüncü çeyreğinde imalat sanayiinin ivme kaybettiğine işaret etmiştir.
Hizmet Dalı SAMEKS Endeksi
Mevsim ve takvim tesirinden arındırılmış Hizmet Dalı SAMEKS Endeksi, 2024 yılı Eylül ayında evvelki aya nazaran 1,1 puan azalış kaydetmiş ve 45,7 puanla referans kıymetin altında gerçekleşmiştir.
Önceki aya nazaran 0,5 puan azalarak ivme kaybını sürdüren girdi alımları, bu devirde 56,6 düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu gelişemeye bağlı olarak evvelki aya nazaran 1,4 puan azalış kaydederek 40,4 düzeyinde gerçekleşen iş hacmi alt endeksi, Eylül ayında da daralmaya devam etmiştir.
Bu devirde son mal stoku alt endeksi 1,5 puan azalarak 43,7 düzeyinde gerçekleşmiş, tedarikçilerin teslimat müddeti alt endeksi de 2,5 puan ivme kaybederek 44,0 puanlık düzeyiyle olumsuz bir görünüm arz etmiştir.
Bu gelişmelere bağlı olarak istihdam alt endeksi 47,3 düzeyinde gerçekleşmiş ve dal genelinde evvelki aya kıyasla istihdam kaybına işaret etmiştir.
Böylece evvelki aya nazaran 1,1 puan azalış kaydeden Hizmet Bölümü SAMEKS Endeksi, 45,7 puanlık düzeyiyle, evvelki iki ayda olduğu üzere Eylül ayında da durağan bir imaj arz etmeye devam etmiştir.
YORUM:
Parasal sıkılaşma siyaseti ve mikro ve makroihtiyati çerçevede atılan sadeleşme adımları sonucunda, gerçek dala ait Temmuz ayında başlayan ve Ağustos’ta barizleşen durağan seyir Eylül ayında da devam etmiş; böylelikle ekonomik aktivitedeki soğuma üçüncü çeyreğin tamamına sirayet etmiştir. İç talebin bariz bir formda yavaşladığı bu devrin tesiriyle, yılın son çeyreğinde de özellikle sanayi bölümünde yeni siparişlerdeki azalma ve istihdamdaki daralmanın ölçülü bir biçimde süreceği iddia edilmektedir”
News
