Avrupa Birliği ülkelerine Türkiye’nin giriş için gerekli olan Schengen vizesi ile ilgili şikayetler geçen yıllar vize yaz aylarında olduğu üzere bu sene de ağırlaşırken, seçimlerin akabinde başvuruların başlaması ve bu ülkelerin Türkiye’den yapılan başvurulara daha temkinli yaklaşmaları durumu giderek büyüyor.
Schengen vizesi, İrlanda, Bulgaristan, Romanya ve Kıbrıs Cumhuriyeti dışında AB üyesi ülkeler ile AB’ye üye olmayan İsviçre, Norveç, İzlanda ve Lihtenştayn’ı kapsıyor. Türkiye’den farklı yerlerde yurt dışından çıkmak isteyenler, Schengen vizesinin sıra yanı İngiltere’de bazı bölgelerde vize almakta artık daha büyük zorluklar yaşıyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı’na tekrar seçilmesinin ardından Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Genel Konseyi’nde yaptığı konuşmada vize meselesine değinerek “Son devirlerde siyasi şantaj olarak kullanılan vize problemini en kısa sürede hal yoluna koyacağız” dedi.
Vize ile ilgili ıstırapların nedenleri ne?
AB son olarak Schengen vize başvurusu sürecini dijital olarak yerlerde siyasi mutabakat sağladı. Resmi onay süreci tamamlandıktan sonra kişisel bilgiler girecek bu yeni sistemle vize başvuruları konsolosluklarda ya da vize ofislerinde yapılmayacaktır. Bunun yerine başvurular dijital ortama “AB online vize başvuru platformu” üzerinden yapılıyor.
Bu yeni sistem Türkiye’den yapılan başvurularda kalıcı fakat son devirlerde yaşanan meşakkatlerin hafifletilmesi tarafında pek iyimserlik bulunmuyor.
Hırvatistan bu yılın başında Schengen Bölgesi’ne katıldıFotoğraf: Luka Stanzl/PIXSELL/IMAGO
DW Türkçe’nin Türk Avrupa çapındaki iklimlerden edindiği özellikler, pandemide hızlı bir şekilde düşen aboneliğin sınırlarının bitmesinin akabinde eskisinden de süratli bir biçimde arttı. Buna karşılık ise pandemi periyodunda vize kısımlarında azalan çalışan kapasitesiyle hızlanmama problemlerinin nedenlerinden biri.
Öte yandan Türkiye’den vize alarak yurt dışında bulunan kişilerin iltica sayılarında artış yaşanması ve bu bireylerin ortasında Erasmus öğrencilerinin, polisler yahut öğrencilerin de kayıtlı beyazlıların başvurularının daha kayıt incelemesine yol açmış durumda olması.
Almanya vize iptallerindeki gecikme sürelerini azaltma, bekleme sürelerini uzatmak için pilot bir uygulama başlattığını duyurdu. Almanya Dışişleri Bakanlığı tarafından 7 Haziran’da yapılan genel görünüm, Türkiye, Çin ve Fas’ta vize başvurusu reddedilenlerin itiraz süresi boyunca 6 ay süreyle askıya alındı.
Ancak her ne kadar AB son devirdeki vize sıkıntılarında pandemi yıllarında kalmaken başvuruların getirdiği yoğunluk münasebetlerden birisi olarak gösterse de başarabildiğinizin pandemiden önceki yıllarda başladığına dikkat çekiyor.
2019 yılında yeşil pasaportlu Türk depolama için Almanya’ya hudut girişlerinde uygulanan denetimler sıkılaştırılırken, Schengen vize başvurusu reddedilenlerin oranı ise iki kat artmıştı. Türkiye’de son yıllarda yeşil ve pasaport hakkı kayıtlı sahiplerinin kapsamının çok verimli olması Alman makamlarında soru işaretlerine yol açıldığı belirtilmişti.
AB ülkeleri ve Schengen’e dahil olan ülkelerdeki çeşitli açıklamalarda Türkiye’ye yönelik siyasi bir tavır izlenmediğini belirtiyorse de son seçim sonrasında yurtdışından ayrılmak isteyen söz edenlerin ayrılmakta olduğu, vatandaşlık verilen sığınmacılar, mülk edinerek vatandaşlık eğitiminin daha kolay olması halinde farklı vize vermede daha titiz olması bilindiği biliniyordu.
Son olarak ünlü sanatkarlar Volkan Konak, Onur Akın tarafından sunulan konserler için vize verilmemesi, bazı akademisyenlere ya da tahsilat için ve davetli olarak gitmek isteyenlere çeşitli şekillerde vize verilmesine neden oldu.
İstatistikler ne diyor?
İstatistiklere göre Türkiye’den yapılan başvurulara gelen geri dönüş oranı 2022’de geçmiş yıllara göre yükselmiş durumda.
www.schengenvisainfo.comsitesinde yer alan bilgiler Türkiye’den 2022 yılında yapılan toplam 778 bin 409 başvurudan 120 bin 876’sı reddedilmiş. Yani geri dönüş oranı yüzde 15,7.
Ukrayna’yı işgal nedeniyle yaptırımlar altında Rusya’dan 2022’de yapılan başvurulara ilişkin sözleşmeler ise 687 bin 239 başvurudan 68 bin 753’ü reddedilmiş. Yani getiri oranı yüzde 10,2.
Sitede 2023’e ait istatistikler bulunmazken, saklanırlar, 2022’deki yüzde 15’in çok üstüne çıktığı istikametinde toplanırlar.
Brüksel, Türkiye’nin gerilemesinin genel ortalamaya kıyasla daha düşük olduğunu ve dünya gerilemesinin yüzde 18 civarında olduğunu belirtiyor.
Pandemi sırasında kayıtlar sırasında yüksek oranlarda azalma için 2019 yılı verileri ise Türkiye’den yapılan başvuruların yüzde 9,7’sine geri döndüğü görülüyor.
Schengen’e dahil olan ülkeler içinde Türkiye vize başvurularına oransal olarak en çok olumsuz cevap veren ülkeler Estonya, Bölge ve Belçika. Bunu Yunanistan’a Ankara’dan yapılan başvurular, Letonya, Norveç takip ediyor.
2019 öncesindeki gidişatı ise 2018 yılında vize başvurularının uzun süreli konaklama akabinde ilk sefer görülüyor. Lakin 2014 ile 2018 yılı ortasında vize reddi yüzde 4,4’ten yüzde 8,5’e çıktığı da görülüyor.
Schengen vizesi çıkmadığında ne yapılmalı?
Bu görüntüyü görüntülemek için lütfen JavaScript’i etkinleştirin ve HTML5 videosunu destekleyen bir web tarayıcısına geçmeyi düşünün
İngiltere vizesindeki durum ne?
Öte yandan DW Türkçe’ye İngiltere’nin Ankara Büyükelçiliği’nin aktardığı rakamlara; İngiltere’ye yapılan başvurularda 2023’ün ilk sezonunda görülenler, verilenler ise azalmış durumda.
Büyükelçilik, Schengen vizesinin yalnızca ziyareti ve kısa süreli eğitim içermesine karşılık İngiltere vizesi ile ilgili bilgiler daha geniş kapsamlı olduğunu vurgulayarak, İngiltere’ye yapılan vize başvurularının yalnızca ziyaretleri değil, aynı zamanda uzun devirli eğitim, yerleşme ve çalışma vizelerini de gördüklerine dikkat çekti.
2022 yılında İngiltere’den vize almak için Türkiye’den toplam 97 bin 41 ziyaret için başvuruda bulunulurken, bunlardan 78 bin 643’üne vize için olumlu cevap verildi. 2023 yılında ise ziyaret için başvuru sayıları ilk üç ayda yani Ocak-Mart aylarında 30 bin 902 görüldü, bunlardan 26 bin 161’ine vize çıkması yönünde olumlu karşılık verildi.
Bu sayılara göre 2022’ye kıyasla 2023’ün üç tanesine kayıt oranı artarken, birincisi geri toplanırsa düşer; 2022’de yüzde 18 oranında geri döndüğü, 2023’te ise yüzde 15 olduğu kaydedildi.
2016’da vize serbestisi mutabakatı neden olmadı?
2016 yılında, vize serbestisi bilgisine yönelik olarak Türkiye ile AB ortasındaki görüşmelerin geldiği etap vize sorunlarının tahliline en yakın olunduğu dönem olarak gösteriliyor.
AB hala 60’a yakın ülkelere ikili muahedeler kapsamında 90 gün kadar vize serbestisi tanıyor. Türkiye’nin benzeri bir muafiyeti alabilmesi için AB ile 16 Aralık 2013 tarihinde sığınmacılarla ilgili Türkiye-AB Geri Kabul Mutabakatı ile eş vakitli olarak Vize Serbestisi Diyaloğu başlatılmıştı.
Görüşmelerde mutlaka bir aşamada gelinmiş lakin Türkiye’nin AB’ye üyelik görüşmelerinin fiilen özellikleri ve AB ile Türkiye ortasındaki mülteci mutabakatında kayıtlı kriterlerin Türkiye tarafından karşılanmamış olması amacıyla vize serbestisi derecesinin gerçekleşmesi. Türkiye 72 kriterden 66’sını tamamlamış durumda.
Emekli Büyükelçi Selim YenelFotoğraf: Avrupa Birliği/Georges Boulougouris
O periyotta görüşmelerin içinde bulunan Emekli, Küresel İlgiler Forumu (GİF) İcra Komitesi Lideri Selim Yenel o periyotta bu uzlaşı tam olarak gerçekleşmiş olsa hususun çok daha farklı ilerle olacağı ve günümüzdeki problemlerin yaşanmayacağını belirtti, “Vize serbestisinin gerçekleşmesi için bizim gerekli şartları yerine getirmemiz gerekiyordu. Altı aylık kriter. Davutoğlu da o satın alma sözünü verdi ama sonra efsaneden alındı” hatırlatmasında bulunuyordu.
O devirde Başbakan olan Ahmet Davutoğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yaşanan anlaşmazlıklar sonucu 4 Mayıs 2016’da Başbakanlık ve AKP Genel Başkanlığı’nı yazma misyondan kaydedildi ve bu da muahedenin bir nevi “sahipsiz” kaldığı yorumlara neden oldu.
Erdoğan 24 Mayıs 2016’daki açıklamada AB’den vize muafiyeti ve geri kabul mutabakatı bahislerinde Türkiye’ye daima kriter dayatmamasını isteyerek, “Bize ikide bir kriter dayatmasınlar, Türkiye” dedi.
Emekli Büyükelçi Yenel: AB’nin eli artık daha rahat
Türkiye’nin sona ermesinin ortasında Ankara’nın karşı çıktığı “Terörle Çaba Kanunu’nun” değişmesi de mevcut. Ferdî’nin bilgilerinin korunmasına yönelik kriter de tamamlanmayan bir başka değerli konu.
Yenel, Davutoğlu’nun ayrılığının akabinde ilerleyen aylarda da 15 Temmuz darbe girişiminin olduğunu ve kaidelerin yeniden başladığını anımsatarak, kelamlarını şöyle sürdürüyor:
“O periyotta (anlaşmanın birinci imzalandığı sırada) bize çok sağlıklılık mevcuttu. Yani şayet her şey normal olsaydı ve biz o kriterler yerine getirseydik vize muafiyeti sağlanacaktı. Zira herkes bize olumlu bakıyordu, farklı bir periyottu. Bize (sığınmacılar) bakış açısı vardı. bizimdeydi.”
Emekli Büyükelçi Yenel, artık ise fırsat penceresinin kapandığını belirtiyor ve bu fırsatın daha iyi bir ihtimal vermediğini şu sözlerle aktarıyor:
“Bizim kalan kriterleri yerine getiremeyeceğimiz aslında niyetimiz yok. Yerine getirsek bile diyelim ki AB Kurulu tamam dedi, üye ülkelerin ayrılması de gerekecek. Sonra Avrupa Parlamentosu’na gidecek. Şu an ise bize karşı hava büs bütün farklı.”
Yenel, AB ülkelerinin vize muafiyeti tanıma konusunda 2016’da da aslında çok rahat olmadığını, ancak o periyot sığınmacı krizi çok önemli bölümler olduğu için Türkiye’de kaldığı nedeniyle bunu yapmak zorunda olduğunu belirttiğini, şu anda yeniden bireysel hastalıklardan kurtulduğu olup olmadığı ise yanıtlanıyor :
“Şu anda ise durum daha farklı. AB’nin eli çok daha rahat. Geri kalan altı kriteri yerine kullanmak diyorlar, zira yapılmadığını biliyorlar. Sığınmacılarla ilgili ise artık bize kaldı değiller aslında. Zira ortada geçen vakitte bütün durumdalar. Çitler, duvarlar ördüler biliyorum.”
Yunanistan yasadışı göçü önlemek için Türkiye hudutlarına duvar örmüştü. Son devirde çelik bariyerlerle bu duvar güçlendiriliyor. Deniz yolunu kullanarak Yunanistan’a erişmeye çalışan göçmenler var. Son olarak birkaç gün önce Yunanistan’ın Mora Yarımadası açıklarında, sığınmacıları taşıyan balıkçı teknesinin alabora olması sonucu en az 78 kişi hayatını kaybetti.
News
