Türkiye’nin en kritik seçimlerinden biri olarak ücretlendirilen 14 Mayıs’taki seçimler öncesinde gazeteciler basın özgürlüğünün daha da kısıtlanabileceği konusunda tedirginlik yaşıyor.
Türkiye’de sürekli engellemelere maruz kalan basınçlardan biri muhalif çizgide yayın yapan Halk TV.
DW Türkçe’ye konuşuyor Halk TV Haber Yayın Direktörü Bengü Babaeker Şap, iktidarın “hoşuna giden” bir yayın faaliyetlerinde toplumsal medyada trollerin hızla hareket ettirildiğini, açılan etiketin kısa bir sürete TT (Trending Topic) haline getirildiğini anlatıyor. Son olarak #HalkTVKapatılsın etiketi Twitter’da TT haline gelmişti.
Bengü Babaeker Şap, bir yandan Radyo Televizyon Üst Şurası’nın (RTÜK) Halk TV‘ye her ay ceza çözümleri söylüyor:
Halk TV Haber Yayın Direktörü Bengü Babaeker ŞapFotoğraf: privat
“Bir yanda toplumsal çapta düşman taşıma operasyonu var, bir yanda da RTÜK’ten her ay ama her ay ceza geliyor. Yayınlarımıza çok dikkat ediyoruz ama bir noktada dikkat edilmesinin manası kalmakla cezayı kırmak isteyen onu yayından bir ceza konusu üretebilir. Yasalar buna şu an çok uygun.”
RTÜK son olarak 22 Mart Çarşamba günü Halk TV‘nin yanı sıra Tele1, FoxTVve TV’yi göster‘ye para ve yayın durdurma cezaları verdi. Halk TVHDP’nin tutukluluğu eski Eş Genel Lideri Selahattin Demirtaş’ın hikaye kitabı Dad’ın tanıtılması nedeniyle beş defa program durdurma cezası aldı.
DİSK Basın-İş Genel Lideri Faruk Eren de RTÜK’ün “keyfi cezaları” verdiğine ve onların basın kuruluşlarının kısıtlamalarına olanak sağlanacağına işaret ediyor:
“Üstelik iktidarının elinde internet sitelerini, toplumsal medya platformlarını susturabilecek yeni bir yasal düzenleme de artık mevcut. Gazeteciler üzerindeki bu baskı, seçimin adilliğini de tartışma yapacak.”
Faruk Eren: Güvenlik güçlerinin gazetecilerini engellemeye çalıştı
“Güvenlik güçlerinin keyfi uygulamalarla gazetecilerin görevini engellemeye çalıştı. İktidara biat uygulamış ya da doğrudan iktidar medyası diyebildiğimiz kuruluşlarda çalışan gazeteciler kollanırken, muhalif ya da bağımsız kurumlarda insanların bölgelerinden haber yapmaları çeşitli mazeretlerle engellenmeye çalışıldı.”
DİSK Basın-İş Genel Lideri Faruk ErenFotoğraf: privat
Resmi sayılarına göre 50 binden fazla kişinin hayatını kaybeden Kahramanmaraş’ta sayıların arttığı akabinde 11 vilayet Muhteşem Hal (OHAL) ilan edilmişti. Eren, “OHAL mülki amirlere ve güvenlik güçlerine büyük yetkiler sağlıyor. Bu yetkiler ekseriyetle gazetecilere karşı kullanılıyor” diye konuşuyor.
DİSK Basın-İş Genel Lideri’nin dikkati başka bir noktaya çekildi, güvenlik güçlerinin gazetecilerine uygulanan şiddette yaşanan artış. “Bu artış Kürtlerin ağır yaşadığı vilayetlerde neredeyse gazetecilik yapmamış durumdaydı” diyor.
Müftüoğlu: Kürt seçmeni takip edenler gayede olacak
Dicle Müftüoğlu, Diyarbakır’da Mezopotamya Ajansı ‘nda editör olarak çalışıyor. Dicle Fırat Gazeteciler Derneği Eş Lideri Müftüoğlu, Haziran ayında gazetecilere yönelik operasyonda gözaltına alındı, dört gün sonra hür bırakılmıştı.
Müftüoğlu, seçimler yaklaşırken basına yönelik baskıların artabileceği kaygısını lisana getiriyor:
Dicle Fırat Gazeteciler Derneği Eş Lideri MüftüoğluFotoğraf: privat
“Seçim süreci sürecimiz ürkütmüyor değil. Benzer operasyonların yaşanma olasılığı yüksek. Geçtiğimiz Haziran ve Ekim aylarında aralıklar yaşandı. Tutuklu 16 meslektaşımızın iddianameleri hala hazır değil. Bu, alanda geniş mahzur meydana gelen bir hal.”
Dicle Müftüoğlu da seçim sürecini anlatırken OHAL’e işaret ediyor. Enkaz başında haber takibi yapan gazetecilerin engellemeleriyle karşılaşıldığını, basın kartı olmayan bazı gazetecilerin alandan uzaklaştırıldığını, bazılarının ise alındığını söylüyor:
“Bu önemli bir şey. OHAL buna olanak sağlıyor. Yarın seçimle ilgili benzeri bir engellemeyle karşılaşmayacağımızın sınırlaması yok. Kürtçe seçmenin oyu çok tartışılıyor. Kürtçe seçmeni takip etmeyen Kürt gazeteciler bu yüzden gayede olacak, engellenecekler. Bu açıdan güçlü bir süreç.”
Yıldız Yazıcıoğlu: Basın kartı kâfi gelmiyor
Yıldız Yazıcıoğlu Ankara merkezli hür bir gazetecidir. 14 Mayıs’ta yapılacak seçimler için “Öyle bir seçime girebiliriz ki, seçim günü nasıl çekim partisi? Çekim yapabilecek misiniz? Bunlar önemli bir soru işareti” diyor.
Gazeteci Yıldız YazıcıoğluFotoğraf: özel
Yazıcıoğlu, basın kartının da kâfi görüldüğünü, bölgedeki basın kartı olan gazetecilerin dahi engellemelere maruz kalanlara maruz kaldığını hatırlatıyor:
“Basın kartı taşımanız AK Parti Genel Merkezi’nde seçim takibiniz için kâfi olmuyor. Ek olarak Cumhurbaşkanlığı akreditasyonu gerekiyor. İstikrarlı haber yapmak isteyenler için bu da büyük bir badire. Zati soru soranlara karşı çok performans gösteren bir Türkiye siyaset sahnesi var.”
Yazıcıoğlu, Ocak ayı sonunda MHP lideri Devlet Bahçeli’ye TBMM’de sorulan soru sırasında milletvekillerinin müdahalesine maruz kalmış, Bahçeli’den “İşine bak” cevabı almıştı.
Erdal Sağlam: Yolsuzluk haberleri engellenebilir
Seçime giderken en az 6 Şubat hızları kadar ülke dağıtımını zamanlayan bir bahis daha var: İktisat.
Ekonomi gazetecileri de son yıllarda iktidarın müdahalelerine maruz kalıyor. Gazeteci Erdal Sağlam, ekonomi alanında sürdürülen siyasetin halka açık olarak aktarılmamasını seçim bakış açısıyla kritik buluyor:
“Ekonomi siyaseti iktidar olsaydı motamot ama türlü devam ederse Türkiye’nin çok ağır bir krize girmesi kaçınılmaz. Lakin bunu anlatıyorta eksik kalıyor. Yandaş medyanın büyük tartısının olması, ekonomik tablonun görünmesini engelliyor.”
Gazeteci Erdal SağlamFotoğraf: Privat
Ekonomi gazetecisi Sağlam, seçim günü yaklaşırken yolsuzluk evraklarının ortaya çıkması ihtimalinin geniş olduğu ve bu haberlerin önlenmeye çalışılacağı ya da vekil adaylarının yolsuzluk haberlerine erişim mahzuru getirileceği kanaatinde.
Erdal Sağlam, Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı’nın seçim sürecindeki rolüne dikkat çekiyor:
“İletişim Başkanlığının harcamalarının artması, toplumsal çapta büyük miktarda artışlar gösteriyor. Bundan dolayı iktisat de hissini alacak. Gazetecilik olarak çok güç bir devir olacak.”
Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı’nın 2019 yılında 344 milyon 531 bin TL olan bütçesi, 2023’te 1 milyar 600 milyon TL olmuştu.
Otosansür sorunu
Sansür halinde otosansür de basın özgürlüğünün önünde duran en değerli sıkıntılardan biri. Halk TVHaber Yayın Yönetmeni Babaeker, gazetecilere otosansür yapıldığını, yaşadıklarını de bu günlere maruz kalmayanları anlatıyor:
“Diyarbakır’da Nevruz yayını vardı. Programa gelecek gazeteci arkadaşımı ‘Aman sloganı atılmasın, aman gerinde flama olmasın’ diye uyarmak zorunda kaldım. Halk TV ‘Siz seçim yapmak üzere geliyoruz artık bize, o yüzden biz de açık kalmaya çalışıyoruz. Ona direniyoruz. Açık kalarak seçime girmeye çalışıyoruz.”
Uluslararası ticaretin takibi
Sendikaların yanı sıra milletlerarası gazetecilik meslekler arasında seçim sürecinde basın özgürlüğüne yönelik baskı ve engellemeleri raporlanıyor. Gazetecileri Muhafaza Komitesi (CPJ) bu örgütlerden biri.
CPJ Türkiye Temsilcisi Özgür Öğret, seçimlerin inançlı bir atmosferde tutulmasını temenni ile gerçekleştirmenin lakın iktidar değişikliği seçeneğinin tercihli bir mümkünlük haline gelmesi nedeniyle gerilimlerin yaşanabileceği tarafta bir beklenti oluştuğunu lisana getiriyor:
“Seçim sonuçları ne olursa olsun, seçim süreci ve sonrasında Türkiyeli kurumsal ve diğer herkesin halkın haber almanın temeli olan habercilere müdahaleden imtinaya devam edecek demokratik olgunlukta hareket programı.”
Öğret, gazetecilik olanakları olarak onun zamanı olmak üzere bu sene de seçim sürecinde gazetecilerin özelliklerine yönelik müdahaleleri sürekli takip edeceklerini ekliyor.
News
