14 Mayıs’taki seçim için Memleket Partisi Genel Lideri Muharrem İnce ve CET İttifakı adayı Sinan Oğan cumhurbaşkanı adayı için kâfi imzayı toplarken, iktidarın seçime çoklu adayla gitme eforunun meyvesi ve iki büyük ittifakın adayların tesiriyle seçimin ikinci tipe durdurulması dikkat çekiliyor.
Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmak isteyenlerin Yüksek Seçim Heyeti’ne (YSK) yaptığı başvurunun akabinde 100 bin imza toplama süreci Pazartesi günü saat 20.00’de sona eriyor. Başvuran 11 isimden Muharrem İnce sürecinde dördüncü büyüyen, Oğan ise beşinci günde 100 bin imzayı toplayarak aday olmaya hak kazandılar. Ortalarında Vatan Partisi lideri Doğu Perinçek ve Türkiye İttifakı’nın adayı Ahmet Özal’ın isimlerinin de bulunduğu adayların 100 bin imzaya çıkması beklenmiyor.
Yeniden Refah Partisi Genel Lideri Fatih Erbakan imza için başvurmuş lakin Cumhur İttifakı ile anlaşınca adaylığını geri çekmişti.
Seçim takvimine göre YSK’nın imza sürecinin Pazartesi akşamı akabinde Cumhurbaşkanlığı seçimi için süreksiz aday listesi Salı günü ilan edilmesi bekleniyor. Kesin günlük liste 31 Mart günü yayımlanacak ve özgün gün propaganda dönemi başlayacak.
İnce ve Oğan’la seçim ikinci cinse mi kalır?
Mart ayında yapılan çeşitli küresel araştırmaların anketlerine göre İnce’nin oyları şu an için ortalama yüzde 2-3, Oğan’ınki ise tekrar ortalama yüzde 1-2 civarında görünüyor. Bu iki adaya verilen oylar, genellikle Millet İttifakı’ndan geldiği düşünüldüğü için muhalefet için değer taşıyor.
DW Türkçe’nin edindiği özellikler CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu ile Memleket Partisi lideri İnce’nin ortasında beklenen görüşme için şimdi bir takvim belirlenmedi ancak tarihin çok da çıkması beklenmiyor.
Millet İttifakı adayı Kemal KılıçdaroğluFotoğraf: DHA
İnce ve Oğan’ın cumhurbaşkanı adaylıkları ile birlikte seçimin ikinci tipte kalması artık yüksek bir olasılık olarak sunulurken, DW Türkçe’ye katılana iktidarın beri istediğinde ikinci çeşit muhalefet için riskler içerir.
Siyaset Bilimci Deniz Yıldırım, bu seçimin aslında Cumhurbaşkanlığının hükümet sisteminin toplumsal nezdinde başarılı bulunup mevcutların bir tanesinin doğrudan dikkatine dikkat çekiyor. Son yerel seçimde büyük kentlerin biraz da bu kampanya ile kazanıldığını hatırlatan Yıldırım şöyle konuşuyor:
“Şimdi ise ikili adaylı sistemden dört günlük bir seçime gerçek geçiş bir tarafla bu referandum manzarasını sekteye uğratacak.”
Yıldırım, Cumhur İttifakı’nın bir yandan kendisini genişletirken diğer yandan “karşı kampı bölme stratejisi”nin gösterildiğini belirterek, iktidarın emelinin seçiminin ikinci tipe kalmasını sağlamak olarak okuyor.
Yıldırım, muhalefet için bir başka riskin ise seçimin ikinci cinse kalması durumunda parlamento ile Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde farklılık olduğunu söylüyor.
Siyaset Bilimci Onur Alp Yılmaz, İnce’nin aldığı oy yüzde 2-3 bile olsa muhalefet için çoğaldığını belirtti, iktidarın kendisine göre kurguladığı seçim ile yüzde 41-43 oy ile parlamentoda çoğunluk sistemi kazanabileceğini ve ikinci çeşide bu avantajla gidebileceğini aktarıyor. Yılmaz, kelamlarını şöyle sürdürüyor:
“İktidarın göreli seçim sistemi kullanarak yapmayı başardığı şeyin kârının bölünmüşlüğü üzerinden parlamento çoğunluğunu elde etmek. İktidar, birinci toplananta parlamento çoğunluğunu kazanıp cumhurbaşkanlığını seçimlerini ikinci çeşide yapılan Meclis ve cumhurbaşkanlığının olduğu yerde partide bir idareyi aşmakta tek yol olduğunu ve istikrarı sağlayarak dinlemeyi kesmeyi vurgulayarak. “
İnce kimlerden oy alıyor?
Her ne kadar toplumsal medyada çok faal görünse de İnce ile ilgili en değerli tenkitler ülke sıkıntıları ile ilgili kalıcı tahlil tekliflerinin bulunmaması ve çevresinde âlâ bir takım olmaması olarak sıralanıyor.
100 bin imzaya dördüncü günde ulaşabilen İnce’nin partisinin değil ancak kendisinin oyları Mart ayının birinci haftalarında yapılan anketlerde yüzde 5’e kadar ulaşmış. Lakin bu oyların ne kadar kalıcı olduğu şu an için bilgi ve İnce’ye oy veren parçaların genellikle tepkisel oy vermediği belirtiliyor ve bu oyların yapıldığı seçime az bir süre kala ihtimalinin düşmesine dikkat ediliyor.
Yılmaz, İnce’nin oy tabanını şöyle açıklıyor:
“Sayın İnce’nin iki kümenin oyun talip olduğunu söylememiz mümkün. Bunların birincisi CHP’liler. İkinci olarak merkez siyasetten arkadaşını kaybetmiş, onun alternatif arayan küçüğü ve o nedenle merkezin evinden bir söylemi benimseyen daha çok gençlerin olduğu bir kümelenmiş.”
Yıldırım da İnce ve Oğan’a verilen oyların daha çok tepkisel oylar olduğu belirtildi, “Yüzde 50 artı 1’i kazanmanın dayattığı sistemler çok uygun bir durum değil. Tahmin parlamento sistemi şu anda mevcuttu, bu iki gün daha farklı bir durumda olabiliyordu. Ancak tepkisel Oylar bu seçimde kazanmaya yolu açmayacak” diyor.
Macron ile benzerlik kurulabilir mi?
İnce’nin, kendisi ile Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ortasında paralellik kurduğunu hatırlatan Yıldırım, Türkiye ile Fransa ortasındaki değerli farklılıkları şöyle aktarıyor:
“Türkiye’de şu anda Avrupa’da bilhassa Almanya ve Fransa’da görülen biçimsel gençlerin siyasetten büsbütün uzaklaşması, aralıktan kopması ve siz kalmak üzere bir durum kelam konusu değil. Bilakis iktidarının gençliğinden bilhassa çekinebildiğimiz.”
Yapılan pek çok durumda gençlerin en az yüzde 60’ı oyunu Cumhur İttifakı’ndan yana kullanmayı düşünmediğini lisana getiriyor.
Yıldırım, cumhurbaşkanı adayları için artık propaganda devrinin resmi olarak başlamadığını ve iki büyük ittifakın kampanyalarının şimdi görüldüğünü hatırlatıyor. İttifakı olmayan tek adayın İnce dikkatine dikkat ederek Yıldırım şu tespitleri yapıyor:
“Bu sistem şu anda ittifakları dayatıyor. Millet İttifakı neden örgütledi? Zira tek başına hiçbir parti anayasayı değiştirecek, hatta yasa yapabilen çoğunluğa bakmak mümkün değil. İnce diyelim ki Meclis’e girdi, hangi maddeyi geçirecek ya da hangi anayasa değişikliklerini yapabilecek?”
Millet İttifakı ne yapılmalı?
İnce’nin 100 bin imzayı toplamasının akabinde CHP’nin nasıl bir tavır izleyeceği ve Kılıçdaroğlu’nun İnce ile muhtemel görüşmesinde nelerin konuşulacağı da merak konusu.
Yılmaz, İnce’nin 100 bin imzayı toplamasının akabinde Kılıçdaroğlu ile görüşmeye eli daha güçlü gidebileceğini söylerken, daha da fazlasını ekliyor:
“100 bin imzayı tahminen yalnızca satış için koz olarak kullanma dağılımı toplamış olsa da da İnce kitlelerin manipülasyonuna kolay gelebilen bir durumda. O nedenle niyet o olsa dahi imzayı topladıktan sonra çevrenin da zorlamasıyla bu seçimde ‘illa yarışacağım’ sonu da gelebilir. Kestirim yapmak çok kötü. “
Yıldırım ise gücünün önünde iki yol mevcut şu sözlerle aktarıyor:
“Millet İttifakı için bence iki yol var. Ya Erdoğan’ın yaptığı üzere kendi rakibi olan, kendinden oy alabilecek partilerle bir formda görüşme yolunu seçer ve kendine katar. Örneğin İnce’yi de ittifakın parçası haline gelirler. giderebilecek bir kampanya yapar.”
“Laikliğin tabutunaçivi”
Siyaset bilimcilere göre seçimin çoklu aday nedeniyle muhalefet tarafından kazanılamaması, orta ve uzun süreli siyasi sistem ve temel haklar açılarından farklı olumsuzlukların yaşanması da yol açabilir.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ErdoğanFotoğraf: Adem Altan/AFP
Yıldırım gerek İnce, Oğan’ın sık sık Atatürkçülük incelemesine vurgu yaptığını ve Millet İttifakı’nı Atatürkçü olmadığını hatırlatarak, şöyle konuşuyor:
“Öte yandan iktidar muazzam bir İslamcı ittifakı kurmuşken ve laikliğin tabutuna tahminen de son çiviyi çakacak, bayan haklarının tabutuna son çiviyi çakacak bir ittifakı yapılmışken bunu Atatürkçülük açısından asıl tehlike olarak görmeyip muhalefeti amaca dayanmanın tabanda kesinlikle bir olacaktır.”
Yılmaz ise, “İnce’nin tahminen kendi siyasi bakış açısına sahip olduğu ya da tahminen kendisine alan açmak için siyaseten yapmış olduğu bu atak bir daha Türkiye’de hiç demokratik siyasetin tabanının açık nedeni olabilir” ikazında bulunurken şöyle konuşuyor:
“Batı’ya karşı kendisini yasallaştırma arayışında olan her rejimde kesinlikle bir muhalefet olur. Günün sonunda Türkiye’de de bir muhalefet olacaktır. Lakin iktidara karşı istikrar, arıza, fren sisteminin yaratılmasının ve iktidar değişimi umudunun Türkiye’de canlı kalabilmesinin tek yolu direnişin birleşmesi. Seçimin kaybedilmesi durumunda pek çok farklı olasılık kalmayacağını söylememiz mümkün.”
News
