14 Mayıs’ta düzenlenecek olan cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerine de partilerin oluşturduğu farklı ittifaklarla gidiliyor. Yüksek Seçim Şurası’nın (YSK) seçim takvimi üzerinde çalışmalar hala devam ederek güçlenerek seçime katılma kararı alan partilerin genel bölümlerinin imzalarının içerdiği ittifak protokolünün YSK’ya karşı için son günün tahminen 24-26 Mart ortasında hesaplanıyor.
Bu yeteneği YSK’ya gerekli başvuruyu resmi olarak yapmamış olsaydı da ittifaklar şu an için büyük oranda şekillenmiş durumdaydı. Öte yandan Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı’nın tartı hissedilmesi seçim sürecinde öteki ittifaklar ile partilerin de oy denklemlerinde kritik rol oynaması bekleniyor.
Siyaset Bilimci Seren Selvi Korkmaz, bu seçimlerde bilhassa birleşen ögenin ittifak dinamikleri ve ittifakların en temel özelliğinin de cumhurbaşkanı adayının eklerinden ayrılmalarının birleştiğini belirtti şu değerlendirmeyi yapıyor:
“Cumhurbaşkanlığı hükümet politikası ittifaksız seçim kazanmak mümkün değil. Şu an için herkes ittifaklara mecbur. Bu da aslında AK Parti’nin en zayıf noktası olabilir. Yani AK Parti kendini belirleyebilen mecburi bir sistem yarattı.”
Peki artık son hallerini almakta olanlardaki ittifaka durum ne?
Cumhur İttifakı genişleyebilecek mi?
AKP ile MHP Şubat 2018’in ortalarında kuruldu ve daha sonra Büyük Birlik Partisi’nin de katıldığı Cumhur İttifakı bugünlerde bünyesine yeni partiler katmak için ilerlemeyi sürdürüyor. Hür Dava Partisi (HÜDA PAR) hafta sonuçlarında yaptığı seçimlerde Cumhur İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı desteklemeyeceğini açıkladı. Ancak akabinde partinin terör örgütü Hizbullah ile bağları, parti programı yer alan bazı unsurlar ve bayana bölünmelerin seçimlerinden karşı çıkmaları tartışmalara yol açtı.
MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Fotoğraf: DHA
HÜDA PAR bu basamakta teknik olarak şimdi ittifak içinde değil ve Erdoğan’a takviye açıklaması yapmış durumda. Lakin AKP Genel Lideri Vekili Numan Kurtulmuş ve AKP Seçim İşleri Lideri Ali İhsan Yavuz da bugün Erdoğan’a destek veren HÜDA-PAR temsilcileriyle bir ortaya çıktı. Görüşmenin akabinde yapıldığı, HÜDA PAR ile AKP ortasındaki görüşmelerin önümüzdeki günlerde süreceği belirtildi. Kurtulmuş görüşmelerden en kısa sürede olumlu bir sonuç almayı umduklarını belirtti.
Cumhur İttifakı’na çeşitli bölgelerden takviye olan Vatan Partisi ve Genel Lider Doğu Perinçek de HÜDA PAR’ın iştiraki konusunda dün TV100’de çok sert konuşarak “Umarım AK Parti ve MHP bu gafletten vazgeçer. MHP bu türlü bir nasıl olursa olsun diyor çok şaşırtan Bu işbirliği nedeniyle çok büyük oy kayıpları olacak” kullanıldı.
Cumhur İttifakı’nın yakın teması içinde olduğu bir ikinci parti ise Tekrar Refah Partisi (YRP). Türkiye’nin bir periyoda damgasını vuran Necmettin Erbakan’ın oğlu Fatih Erbakan tarafından kurulan Ulusal Görüş çizgisindeki partinin Cumhur İttifakı’na girmek için en az 30 kuralı bulunuyor. Fatih Erbakan da Ocak ayında yaptıkları açıklamalarda “En çok beri söyledik, bizim kaygımız Ulusal Görüş politikalarının Türkiye’de iktidara gelmesi. Bu olduktan sonra, Ulusal Görüş’ün kırmızı çizgilerine riayet edilmeyecekse bizim ortak bir ittifakın yer almamızın hiçbir manası yok” dedi.
AKP Genel Lideri Vekili Binali Yıldırım ise son sözlerini, YRP’ye ittifaka davete katılma sırasında davetlerin olumlu yankılandığını ve bu hafta içinde bazı gelişmelerin arttığını kaydetti. YRP’nin Cumhur İttifakı’na katılmasının 1-2 gün içinde katılaştırılması bekleniyor.
Korkmaz: Oğlum, iklimlerin çaresizliğinden değil
Cumhur İttifakı’nın HÜDA PAR olarak partilerle ittifak kararlılığı “çaresizlik ya da zayıflık” olarak görülse de Siyaset Bilimci Korkmaz bu hususta farklı düşünüyor.
Millet İttifakı’nın ortak adayı Kılıçdaroğlu iken ve HDP ile Emek ve Özgürlük İttifakı’nın dayanağını almayı mümkünken Cumhur İttifakı’nın da ittifakını genişletmesi açıklamasını söyleyen Korkmaz, şöyle anlatıyor:
“Bu açıdan bir nevi Saadet Partisi’ne rakip olarak düşünebileceği Yine Refah Partisi’ni ya da tahminen HDP’nin karşısına konumlandırabileceği HÜDA PAR’ı ittifaka katması kendi açıklarından beklenebilir bir atılım. Ancak bu bence yalnızca çaresizlik değil. Yaşlılık için atacağı adımlardan birisi.”
Korkmaz, seçimin ikinci tipte kalması durumunda Erdoğan’ın mümkün olan en çok oyla birinci cinste sağdaki milletvekili çoğunluğu ile cumhurbaşkanlığını da almak istediğini dikkat çekiyor ve “Kaybetmesi halinde yeniden Meclis çoğunluğuyla tahminen de bir sonraki periyoda oynamak isteyecektir” diyor.
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı Fotoğraf: Evrim Aydın/AA/picture Alliance
Millet İttifakı dışardan takviye alır mı?
2018 seçimlerinden önceki CHP, UYGUN Parti, Saadet Partisi ve Demokrat Parti tarafından kurulan Millet İttifakı daha sonra bünyesine DEVA ve Gelecek Partisi’ni kullanarak devam etti. İttifak oğlu yaşanan krizi aşarak adayını CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu olarak netleştirmiş durumda.
İttifakın bir yılı aşkın süre boyunca altılı masa düzenli çalışmalar kapsamında pek çok kapsamlı organize edilmiş ortak programlar bulunurken bireysel zamanlarda “tek adam sistemi” olarak isimlendirdikleri cumhurbaşkanlığı hükümet yönetiminin güçlü parlamento sistemi geçilmesi şeklinde bir ortak gayeleri de bulunmaktadır.
Korkmaz da Millet İttifakı’nın yol haritalarının artık netleşmiş şekilde görünmediğini belirten dışarıdan rastgele bir yeni partinin ittifaka dahil olduğunu düşünmezken tahminen dışarıdan takviye gelebileceğini belirtiyor.
AKP’nin ittifaklar sistemi getirirken muhalefetin asla bir ortaya gelemez fikrinden hareket ettiğini lakin meskendeki hesapların çarşıya uymadığını hatırlatan Korkmaz, “(Türkiye gibi) seçimli otoriter rejimlerdeki iktidarlar daima yeni yollar buluyorlar. Onun karşılarında da dirençli yeni direnç alanları oluşuyor” diyor.
Millet İttifakı’nın ittifakları açısından iki sıkıntı olduğunu söyleyen Korkmaz, “Biri bilhassa meclis seçimleri için ittifak içi nasıl katılacaklar kurulacağı. İkincisi de Muharrem İnce’nin yahut Emek ve Özgürlük İttifakı’nın ortak adaya zirvenin sağlanıp sağlanamayacağı tespitinde bulunuyor.”
Emek ve Özgürlük İttifakı’nın kritik kararı
Seçimler öncesinde karar merakla beklenen ittifakların başında ise Emek ve Özgürlük İttifakı geliyor.
HDP, TİP, Emek Partisi (EMEP), İşçi Hareket Partisi (EHP), Toplumsal Özgürlük Partisi (TÖP) ve Sosyalist Meclisler Federasyonu (SMF) tarafından oluşturulan ittifakın bu hafta sonuna kadar hakikat seçim stratejisinin belirlenmesi için yapılması bekleniyor.
İttifak’ın değerli üyesi HDP’nin de yeniden bu hafta seçimde aday gösterilebilmesi için değerli mevzuları ele almak üzere büyütülmesi planlanıyor.
ATA İttifakı’nın adayı Sinan Oğan
Zafer Partisi, Adalet Partisi, Ülkem Partisi ile Türkiye İttifakı Partisi’nden oluşan CET İttifakı da 11 Mart’ta açıklandı, adayını da eski MHP’li siyasetçi Sinan Oğan olarak belirledi.
İttifakın oluşum süreci süreci yer alan Gerçek Parti Sinan Oğan’ın aday belirleme üzerine ittifaktan ayrılma kararı alırken eski CHP’li Memleket Partisi Genel Lideri Muharrem İnce de 4 Mart’ta ittifak durumlarında WhatsApp ayarlarından bağımsız seçime tek girme karar anlaşması.
ATA İttifakı’nın adayı Sinan Oğan Fotoğraf: Sinan Ogan
Memleket Partisi ne yapacak?
2018 Cumhurbaşkanlığı seçimi CHP’nin adayı olan Muharrem İnce seçimdeki mağlubiyetinin akabinde uzun bir süre partide kaldığı halde tenkitlerini sürdürmüş, akabinde Şubat 2021’de CHP’den resmen ayrılarak Memleket Partisi’ni kurmuştu.
Kamuoyunda son günlerde renkli dans figürleriyle gündemde olan İnce şu an için seçime tek başına girilmesi sağlanır. İnce’nin oğlu ana kadar yarışta kalıp kalmayacağı, rastgele bir adayın desteklenmesi için şu anda çekilip çekilmeyeceği tartışmaları sürüyor.
Son olarak CHP Elazığ Milletvekili Gürsel Erol, Halk TV’de yaptığı açıklamada “Biz kendi içimizde büyüme değerimizle neden bir ortaya çıkmıyoruz? Muharrem İnce’nin Kılıçdaroğlu’nun tatilden adaylıktan götürülmesini bekliyoruz. Akıllı ve sistematik bir adamdır. Yuvasına geri döner diye beklemeli ve dönmemelidir” dedi. .
İnce, Türkiye’nin aleyhine hiçbir şey yapmayacağını belirterek, “Merak etmeyin, telaş etmeyin da yapmayın, baskı kurmaya gerek yok yok” kullanmıştı.
İttifaklar neden kuruluyor?
Türkiye’de 16 Nisan 2017’de yapılan referandumla parlamento sisteminden vazgeçilerek cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmiş ve cumhurbaşkanı seçimi yüzde 50 artı 1 oy çoğunluğunun aranması seçim ittifakları yapılması gerekliliğine yol açmıştı.
Bu nedenle 2018’deki erken seçimin öncesinde kabul edilen yasal düzenlemeyle seçim ittifaklarının açık ve resmi olarak yapılması gündeme geldi.
News
