TBMM’ye sunulan memur maaşlarına ait düzenleme ile en düşük memur maaşı 22 bin Türk Lirası’na (TL) yükseldi. Yüksek enflasyon nedeniyle memur maaşlarındaki artış yetersiz bulundu, kamu dışı bölümler için düşük memur maaşı bile adeta “yüksek” kaldı. Sendikalı olan dallarda mutlaka bir artış oranı yakalanabilirken sendikalı çalışman milyonlar için minimum fiyat artık ortalama fiyata dönüşmüş durumda.
Türkiye İstatistik Dairesi’nin (TÜİK) 12 Haziran’da açıkladığı son bilgilerine göre Türkiye’deki iş gücü 35,2 milyon, çalışan sayısı ise 31,2 milyon kişi. Fiyatlı çalışanların oranı bu sayının içerisinde yaklaşık 15 milyon. Geride kalanları kendi işi olan ya da kendi sigortasını ödeyen iş insanı, avukat, esnaf şeklinde kesitler kapsıyor. Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın açıkladığı bilgiler kapsamında kamuda 5 milyon çalışan bulunuyor. Bunların 3,2 milyonu takımlı, diğer kısmı ise kamu personeli ve kontratlı çözümlerinde.
Tek maaşla dört kişilik bir aile yoksulluk sınırı altında
memur maaşının 25 bin TL’ye yükseldiği düzenlemeye göre en düşük öğretmen maaşı 26 bin TL, polis maaşı 29 bin TL, araştırma görevilisi maaşı 31 bin TL ve mühendis maaşı ise 33 bin TL olacak.
Memurlara yapılan bu artırımlar aslında son yılların en yüksek oranı. Lakin Memur-Sen, kamu çalışanlarının Temmuz ayındaki yüzde 15 artırımla en düşük fiyatının 26 bin TL’yi artırdığını hatırlatarak en düşük memur maaşının da 26 bin TL’nin çıkarılmasını, yani kamu çalışanlarının ile eşitlenmesini istedi.
Türk-İş’in açıkladığı oğul yoksulluk verilerine göre dört kişilik bir aile için yoksulluk sonucu 33 bin 780 TL, Birleşik Kamu-İş’e 31 bin 185 TL, DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş’e ait ise 34 bin 830 TL . Sendikalar, bu verileri baz alarak dört kişilik bir ailede tek bir maaş varsa, yani tek gelir çalışan öğretmen, polis ya da araştırma görevlisinden ise bu durumda ailede yoksulluk sonu altında yaşadığına dikkat çekiyor.
KDV oranlarının birçok eserde fiyat artışı manasına geliyorFotoğraf: Emre Eser/DW
Sendikalar ayrıyeten teklifin Meclis’e sunulmasının akabinde arta doğru gelen ek Motorlu Taşıtlar Vergisi, ÖTV düzenlemesi ve KDV’nin saklanmak üzere ayakların da maaşlarını artırımlarını geri saatlerini kaydediyor.
Özel bölüm durumu nasıl?
Özel kesimde ise durum daha vahimdir. Sendikalı olan özel dal çalışanları, “cüzi” olsa da davalarda belirli oranlarda artış alabilseler de sendikasız çalışanlar için fiyat dengesizliği büyük. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı bilgilerine göre Türkiye’de sendikaya üye olabilecek üye sayısı 16,2 milyon, lakin sendikalı olanların sayısı ise 2,3 milyondur. Münasebetiyle 13 milyondan fazla kişi sendikasız. Bu durumun hak aranmasından, kâfi maaş artışına kadar birçok durum ekleniyor.
Ticaret, ofis ve eğitim alanında örgütlü olan ve 115 bin üyesi bulunan TEZ-KOOP-İŞ’in Genel Lideri Haydar Özdemiroğlu, sendikasızlaşmanın yanı sıra çalışma barışında yaşayan uygulamalara da işaret ediyor. DW Türkçe’ye konuşan Özdemiroğlu, ekonomik kriz, yüksek enflasyon ve hayat pahalılığı koşulları altında, emeklerinin karşılığını almaları gerektiğini vurgulayarak, “Kamu yahut özel kesim, kişisel yahut memur, iş kolu gözetmeksizin tüm çalışanların hakkaniyetli ve masraflarını karşılaması, enflasyona ve bunlara ezdirilmeleri gerekir” “diyor.
Çalışanla ekranda kaldıklarında patronun de performansı ve enflasyondan şikayet ettiğini aktaran Özdemiroğlu, “Yıllık planı ve bütçe yapılamıyor. Öngörülemezlik çalışan maaşlarına da tesir ediyor” diyor. Birçok iş yerinde yeni başlayan bir çalışana 11 bin 400 TL minimum fiyat verilirken, 15 yıllık bir çalışana da 13-14 bin TL şeklinde maaşlar verildiğini söyleyen Özdemiroğlu, “Kalifiye elemanları ile yeni merkezi yerdeki bu makasın parlaması büyük bir fiyat adaletsizliğini getirirken iş barışını da zedeliyor” tespitinde bulunuyor.
“Asgari fiyat, ortalama fiyat oldu”
DİSK Genel Lideri Dilek Çerkezoğlu da “Türkiye’de sendikalaşmanın baskı lansmanı, toplu ürün yelpazesinin daraltılması ve grevlerin yasaklanması sonucunda, özel bölümde taban fiyatla çalışanların oranı hızla yükseliyor” kullanıyor. Sendikasız olanların da toplu iş kontratlarına dahil edilmek üzere hayattakileri isteyen Çerkezoğlu, dünyanın genelindeki minimum fiyata mahkumiyetine son verilebileceğini kaydediyor. Çerkezoğlu, kamu çalışanları ile özel bölüm personelinin ortasındaki maaş farkının da yasal adımlarla düzenlenmesi kelamlarına ekliyor.
Türkiye’de sendikalar özel kesimde çalışanların da maaşlarının masraflarını talep ediyorFotoğraf: Emre Eser/DW
TEZ-KOOP-İŞ Genel Lideri Özdemiroğlu ise taban fiyatın Türkiye’de ortalama fiyata dönüştüğü şu sözlerle anlatıyor:
“SGK birkaç yıldır minimumda olmayanların toplam çalışanlarına ait resmi bir bilgi yayınlamasa da araştırma Türkiye’nin bir tabanda olmayanlar harcamaları halinde ortaya çıkıyor. Taban fiyatı ve yuvarlak fiyat oranı Avrupa genelinde yüzde 10’un altındayken Türkiye’de durum tam aykırıdır. ‘minimum fiyat ve makul fiyat artış oranı yüzde 60’ın üzerinde ve yeni minimum fiyat artışımda bu oran giderek artıyor.”
Emeklilere artırım yüzde 25’te kaldı
Meclis’e getirilen memur maaşları düzenlemesinde emeklilere refah hissini getireceğine yönelik bir tabir yer almamıştı. Bu da emeklilerin yansısına yol açmıştı. TBMM Planı ve Bütçe Kurulundaki memur maaşlarını düzenleyen torba kanun teklifi ile ilgili görüşmelerde emekli maaşlarına yapılan artırım tutarları da belirlendi. Kanun tekliflerine göre ek olarak çalışan emekli maaşlarına göre yılın ikinci yarısında enflasyon farkı ile birlikte yüzde 25 artış yapılacak. Bu potansiyel enflasyonun potansiyeli tıslıyor. Buna göre şu anda 7 bin 500 lira olan en düşük emekli maaşı 9 bin 375 lira olacak.
Refah tıslaması; çalışanların ve emeklilerin enflasyondan korunmasını sağlamak gayesiyle ödenen bir meblağ. Maaşların enflasyon oranı düşüldükten sonra hesaplanarak ödeniyor.
Asgari fiyata yüzde 35’e yakın, memurlara da ortalama yüzde 74 artış yapılmıştı. Emeklilere yapılan yüzde 25’lik artış en düşük kalan oran oldu.
Memur maaşlarına ait düzenleme TBMM’de kabul edilir. Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra şahsiyete girer. Bu durumda artırımlı maaşların Ağustos ayında ödeneceği uzatılıyor.
News
