Terör örgütü PKK/YPG’nin Suriye’de oluşturduğu kelamda devletçik olan “Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi” için petrol gelirleri değerli bir gelir kaynağı oluşturuyor. Örgüt tarafından yapılan açıklamalara nazaran 2022 yılının bütçesi 780 milyon dolardı. Petrol gelirlerinin ise örgütün bütçesinin yüzde 77’sini oluşturduğu belirtildi. Yapılan bu açıklamalar birtakım soruları akla getiriyor. Suriye’deki petrol kaynaklarının boyutu nedir? Örgütün petrol üretiminden elde ettiği gerçek gelir nedir? PKK/YPG’nin Suriye’de petrol ticareti üzerindeki denetimi nedir? Örgütün kullandığı satış güzergahları nelerdir? Örgütün satış için kullandığı paravan şirketler hangileridir?

SURİYE’DE PETROL ÜRETİMİ VE KAYNAKLARI

Terör örgütü YPG’nin denetim ettiği bölgelerdeki petrol alanlarında günlük 66 bin varil ile 70 bin varil ortasında üretim gerçekleştiriliyor. Suriye’nin tamamında üretilen petrol günlük ortalama 85 bin 900 varil civarındadır. 2011 yılında günlük 353 bin varil petrol üretiliyordu. Gulfsands Petroleum yönetici lideri John Bell’in savına nazaran, ülkedeki petrol altyapısına gerekli yatırımlar yapıldığında, ülke genelinde günlük 500 bin varil petrol üretilebilecektir. Şimdiki petrol kurları da göz önünde bulunduğunda, Suriye’deki tüm petrol kaynaklarından yıllık 20 milyar doların üzerinde gelir elde edilebileceği öngörülüyor. Gulfsand Petroleum’un eski idare şurası üyesi John P. Dorrier Jr., eski Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Lideri Donald Trump tarafından yaptırımdan muaf tutulan Delta Crescent Energy’in kurucularındandır.

TÜRKİYE 75 BİN, PKK 70 BİN VARİL PETROL ÜRETİYOR

Suriye’deki petrol kaynağının ve örgüt tarafından üretilen petrolün boyutunu anlamak için, üretilen petrolü yalnızca Türkiye’nin günlük petrol tüketimi ile kıyas etmek yararlı olacaktır. Global Ekonomik Bilgi Veri Bankası’nın (CEIC) bilgilerine nazaran 2021 yılında Türkiye’nin günlük petrol tüketimi 939 bin varildi. Buna nazaran terör örgütü PKK/YPG’nin an itibariyle ürettiği petrol, yalnızca Türkiye’nin muhtaçlığının yüzde 7’sini karşılamaya yetecek bir boyuttadır. John Bell’in savına nazaran Suriye’ye yatırım yapıldığında, tüm ülkedeki petrol üretimi yaklaşık Türkiye’nin gereksiniminin yarısını karşılamaya yetecek boyuta ulaşıyor.

Petrol üretiminin boyutunu anlamak için öbür bir kıyas, Türkiye’nin petrol üretimi ile yapılabilir. Türkiye Petrolleri Anonim Paydaşlığı (TPAO), açılan yeni kuyularla birlikte yurt içi günlük petrol üretiminde 75 bin 52 varil petrol muadili ile ülke tarihinin rekorunun kırıldığını duyurdu. Buna nazaran terör örgütünün ürettiği günlük 70 bin varil petrol, Türkiye’nin ürettiği petrolden azdır.

PKK’NIN GELİR KAYNAKLARI

Terör örgütü PKK/KCK birçok farklı kabahat çeşidinden gelir elde ediyor. Örneğin, örgütün sırf uyuşturucu kaçakçılığından yılda 1,5 milyar dolar gelir sağladığı söyleniyor. Örgütün Avrupa ülkelerinde “bağış” ismi altında elde ettiği gelirin boyutu tam olarak bilinmiyor olsa da, petrol üretimi uyuşturucudan bile evvel gelen en değerli gelir kaynağıdır. “Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi”nin bütçesine giden 602 milyon dolar, gerçek gelirin yalnızca bir kısmıdır.

YILLIK 2 MİLYAR DOLARA YAKIN GELİR

Örgütün petrol üretiminden elde ettiği gerçek geliri iddia edebilmek için alandaki petrol üretimine ve satışına bakmak gereklidir. Terör örgütü PKK/YPG’nin denetim ettiği bölgelerde yılda 24 milyon 90 bin varil ile 25 milyon 550 bin varil petrol üretiliyor. Kelam konusu üretim aktüel Brent Petrol fiyatı üzerinden tahlil edildiğinde, yıllık 2 milyar 194 milyon dolar civarında bir gelir potansiyeli bulunuyor. Lakin petrol üretimindeki kalitesizlik, teknik yetersizlikler, lojistik sıkıntılar ve türel altyapı sebebiyle YPG’nin bu petrol üretiminden daha düşük düzeyde gelir elde ettiği biliniyor. YPG’nin bir varil petrolü 15 ila 19 dolar ortasında sattığı belirtiliyor.

Başka kaynaklarda YPG’nin sattığı petrolün varilinden 15-19 dolar ortasında gelir elde ettiği, Suriye idaresine 15 dolar ödendiği ve aracıların 40-50 dolar kazandığı aktarılıyor. Kelam konusu aracıların neredeyse tamamı YPG’nin elemanları olduğundan ötürü, örgütün toplam yıllık petrol gelirin 1 milyar 324 milyon 950 bin ila 1 milyar 762 milyon 950 bin dolar ortasında olduğu kestirim edilebilir.

1 MİLYAR DOLAR KASADA

Örgütün resmi gelirleriyle gayri resmi gelirleri ortasındaki yaklaşık 1 milyon dolarlık bir fark olduğu görülüyor. Şöyle ki terör örgütü PKK/YPG’ye ilişkin kelamda “resmi” makamlar petrol ticaretinde 602 milyon dolar gelir elde edildiğini belirtirken, terör örgütü geriye kalan 1 milyar doları kendi hedefleri doğrultusunda kullanıyor. Örneğin, 602 milyon dolar “Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi’nin” resmi kurumlara giderken, 1 milyar doların PKK/YPG terör örgütünün kasasına girdiği ve Suriye, Irak, İran ve Türkiye’de kullanıldığı kıymetlendirilebilir.

Her ne kadar yapılan bu rakamsal kestirim tam manasıyla yanlışsız olmasa da, örgüt için petrol üretiminin bedelini göstermesi açısından son derece değerlidir. İlaveten, bu finansal kaynağın örgüt için kıymetini idrak etmek için şöyle bir kıyas yapılabilir. Örgütün 2023 yılında ABD’den aldığı resmi takviye olan maaş, silah, ekipman ve mühimmatların toplam pahası 160 milyon dolardır. Örgütün argüman ettiği üzere petrol üretiminden elde ettiği gelir 602 milyon dolar da olsa yahut gerçek sayı bundan 1 milyar dolar daha fazla da olsa petrol üretiminin örgüt açısından ne kadar değerli olduğu daha düzgün anlaşılıyor.

3 BAŞKA SATIŞ ROTASI

Örgütün en kıymetli gelir kaynağının satış rotası incelendiğinde ise 3 farklı ana satış rotası öne çıkıyor. Ehemmiyet sırasına nazaran ele alındığında, birinci satış güzergahı örgütün Irak Kürt Bölgesel Yönetimi‘ne (IKBY) yönelik yaptığı satıştır. IKBY ile yapılan petrol ticaretinin Fişhabur hudut kapısı üzerinden gerçekleştiği ve resmi olmadığı görülüyor. Terör örgütü YPG’nin ortacılar vasıtasıyla hudut kapısından geçirdiği petrol, IKBY’deki örgüt paydaşları tarafından sistemin içine sokuluyor ve IKBY’nin petrol üretimine giriyor. Terör örgütü PKK/YPG’den ucuza satın alınan petrol daha sonra IKBY’de üretilen petrolle birlikte dünyaya satılıyor.

İkinci satış güzergahı ise Suriye yönetimi bölgelerine yöneliktir. Şam idaresine yakınlığı ile bilinen Katerji Group‘un bölgedeki lokal petrol ticaretinde aktif bir rol oynadığı medya olmak üzere birçok farklı kaynağa yansıdı. Terör örgütü PKK/YPG de Şam idaresiyle olan petrol ticaretini bu küme üzerinden sağlıyor. Katerji Group bu ticaretin güvenliğini sağlamak ismine müstakil bir milis yapılanması da kurdu. The Wall Street Journal’ın 2019 yılının başlarında yayınladığı haberde ABD’nin ve Avrupa Birliği’nin (AB) yaptırım listesinde yer alan Katerji Group‘un terör örgütü PKK/YPG ile rejim ortasındaki petrol ticaretini sürdürdüğü açıkça görülüyor.

Örgütün üçüncü petrol satış sınırıysa Suriye Süreksiz Hükümeti (SGH) bölgelerine yöneliktir. Kaçakçılar vasıtasıyla bölgeye sokulan petrol, daha sonra bölgedeki petrol istasyonlarında satılıyor. Bu petrol daha sonra İdlib bölgesine de aktarılıyor. SGH bölgelerine her ne kadar Türkiye üzerinden alternatif petrol tedarik sınırı oluşturulsa da bu bölgeye Türkiye üzerinden gelen petrol daha kaliteli olmakla birlikte daha kıymetlidir. Türkiye’den bölgeye gelen 2 farklı dizel yakıtı bulunuyor. SGH bölgelerine giden kaliteli petrol kaçakçılar vasıtasıyla gelen YPG petrolünden neredeyse iki kat daha değerli. Türkiye’den gelen daha az kaliteli petrol ise tekrar YPG bölgesinden gelen petrolden daha değerlidir. Bölgedeki ekonomik kaideler sebebiyle, kaçakçılar vasıtasıyla gelen petrol de kullanılıyor.

Kısaca, birtakım komplo teorisyenlerinin savının tersine, Suriye’de çok kıymetli petrol kaynakları bulunmuyor. Lakin mevcut petrol kaynakları bir terör örgütü için çok değerli bir gelir kaynağıdır. AA