Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, NATO Doruğu öncesinde Litvanya’nın başşehri Vilnius’ta NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in arabuluculuğunda Pazartesi günü bir ortaya çıktı. Stoltenberg, görüşme sonrası basın toplantısında Türkiye’nin İsveç’te NATO’nun toplantıya katılmasını kaldırdığını ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kısa bir süre içinde İsveç’in ittifaka katılma protokolünü Meclis’e sunmasını tabir etti.
Ancak gazetecilerin İsveç’in ittifaka katılmasının ne zaman gerçekleşebileceği istikametinde cevapsız bırakan Stoltenberg, katılımcı protokolü Meclisin’te onaylanması dikkat edilmeyen kelam konusu bu desteğin tüm ittifak üyeleri ülkeler tarafından onaylanması halinde bir ülkenin ittifaka üye olabileceğini söyledi.
Açıklanan mutabakat metninde Türkiye’nin NATO standartlarına uygunluğu İsveç’in de oluşturulacak Güvenlik Paktı çerçevesinde terörle mücadele konusunda Türkiye’ye teminat verildiği belirtildi. Evraka olarak İsveç, ayrıyeten Türkiye’nin Avrupa Birliği’nin girişine, Gümrük Birliği’nin modernizasyonuna ve Türkiye’nin vize serbestisi giriş girişimlerine etkin dayanak verecek.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO Genel Sekreteri Stoltenberg ve İsveç Başbaknı Kristersson Fotoğraf: resim ittifakı / ASSOCIATED BASIN
Alman haber portalı tagesschau.de ‘in diplomatlara dayandırdığı haberine göre Erdoğan-Kristersson’un katıldığı AB Kurulu Lideri Charles Michel ile istişarelerde bulunmak üzere yarıda kesildi. Michel, görüşmenin akabinde Twitter hesabından Erdoğan ile güzel bir görüşme gerçekleştirdikleri ve Türkiye-AB bağlarını canlandırmak için ele geçirme fırsatlarını istikametinde bir bildiri paylaştı.
Biden ve Almanya Dışişleri Bakanlığı’ndan tebrik
ABD Lideri Joe Biden da yazılı bir açıklama ile varılan muahededen memnun olduğunu açıkladı. Biden, “Avrupa-Atlantik bölgesinde savunma ve caydırıcılığı konusunda Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türkiye ile birlikte çalışmaya hazır olduğunu” ifade ederek, Stoltenberg’e de “kararlı başarı” için teşekkür ettiğini kaydetti.
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ise muahede haberinin akabinde Twitter hesabından “Vilnius’tan âlâ haberler var. Türkiye’nin İsveç’in NATO onayının önü nihayet açıldı. Ortak eforlarımız sonuç verdi. 32 olarak hepimiz daha inançtayız. Tebrikler İsveç” iletisini paylaştı.
İsveç ve Finlandiya’nın kayıt başvurusunun akabinde neler yaşandı?
Ankara, Ukrayna Savaşının ardından ve İsveç’in 2022 yılının Mayıs ayında ki başvurunun akabinde onayı için bir kısım taleplerde bulunulmuş, Madrid’de geçen yıl Haziran ayında düzenlenen NATO Doruğu’nda aday ülkeler ve Ankara ortasında gerçekleşen üçlü görüşmeler ile vetosunu “belli şartlar” karşılığında çekmemişti .
Üç ülke orta NATO Tepesi kapsamında 28 Haziran 2022’de imzalanan mutabakat zaptı ile İsveç ile Finlandiya’nın “terörle konusunda gayreti Türkiye ile iş birliğini desteklemeleri”, “başta PKK olmak üzere terörle ilişkili Türkiye kökenli seçeneklerin her türlü faaliyetlerini engellemeleri” ve “Türkiye’ ‘terör suçlusu’ olarak isim bilgilerinin kayıtlı kişileri iade edilmelidir”. Buna ek olarak Türkiye’ye uygulanan silah ambargosunun da öngörüldüğü görüldü. Bu yetenek Türkiye, İsveç ve orta düzeyde bir ortak sistem kuruldu.
Bu arada İsveç, “terörle uğraşa güvenlik güçlerinin talimatı daha da açmak için” anayasada yolda giderken, 1 Ocak 2023’te anayasaya giren bu anayasa değişikliklerinin akabinde “terörle çabayı ilgilendiren” maddelerde ahenk çalışması yaptı. Silah ihracat sınırlamalarını kaldırmak için İsveç, Türkiye ile istihbarat iş birliği de yapılmaya başlandı. Ancak bu seviyelerde Ankara için İsveç açısından tatmin edici bir durum yoktu. Türkiye’nin genel olarak yaygınlığının Finlandiya tarafından karşılandığını ve böylece bu ülkedeki NATO’ya onay verildiğini, İsveç’in adımlarının ise yetersiz kaldığını belirtti. NATO’ya katılım protokolünün onaylanması ait kanun teklifi TBMM Genel Heyeti’nde 31 Mart’ta kabul edilen ülkede, Nisan ayı başında İttifak’ın 31’inci üyesi olmuştu.
News
