Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.’nin (TUSAŞ) Ankara’daki Kahramankazan tesislerine düzenlenen terör akınında son resmi olarak görülen beş kişi öldü, 22 kişi yaralandı. Taarruz devam ederken güvenlik kamerası görüntülerinin de sızdırıldığı terör hareketi, TUSAŞ’ın güvenlik uygulamalarının kâfi olup olmadığına ait soru hataları yarattı. Atağa’ya ait Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturması başlatıldı.
Yanıtı aranan bir değerli soru da neden TUSAŞ’ın gaye alındığı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan X hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Türk savunma endüstrisinin lokomotif dönemlerinden olan TUSAŞ’a yönelik düzenlenen terör hareketi; sürekliin bekasını, milletimizin huzurunu ve ‘Tam Bağımsız Türkiye’ ülkümüzün timsali olan savunma atılımlarımızı amaçlayan alan alçakça bir saldırıdır” değerlendirmesinde bulundu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın akabinde Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da taarruza ait “Savunma yapanlarki güçlü yürüyüşümüze de hiçbir formda mani olamayacaklar” kullanıldı.
TUSAŞ Genel Müdürü Mehmet Demiroğlu’ndan da benzer bir açıklama geldi: “Hiçbir akının ulusal savunmada yaygınlaşmasının durmasını ve gelişmesi engellenmeyecektir.”
TUSAŞ Türkiye’nin savunmasında nasıl bir yere sahip?
TUSAŞ, Türkiye’nin ulusal savunma stratejisinde kritik bir sahip.
Türkiye’nin savunma ve verimliliklerini karşılama hedefiyle “Türk Uçak Sanayii Anonim Ortaklığı” olarak 28 Haziran 1973’te kurulan TUSAŞ, başta uçak, helikopter, insansız hava araçları (İHA) ve uydu projeleri olmak üzere geniş bir yelpazede çalışmalar yürütülüyor.
Bunların ortasında Türkiye’nin birinci yerli eğitim uçağı “Hürkuş”, yerli helikopter “T625 Gökbey”, insansız hava araçları “ANKA” ve “Aksungur” ve Türkiye’nin ulusal savaş uçağı projesi “KAAN” şeklinde projeler yer alıyor.
2005’te ulusal şirket haline geldi
Türk Uçak Sanayii AŞ, 2005 yılında TAI`deki (TUSAŞ Aerospace Industries) Lockheed Martin of Turkey Inc (yüzde 42) ve General Electric International Inc (yüzde 7) ile ilgili ödemeleri satın almış, iki şirketle bağlantılarıyla Türkiye Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ ulusal şirket konumuna gelmişti.
TUSAŞ’ın ödeme yapısı, Türkiye’nin devlet idaresi ve savunmayla sanayiyle temaslı kuruluşlar tarafından denetleniyor. Şirketin yüzde 54,49’u Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı’na, yüzde 45,45’i Savunma Sanayii Başkanlığına (SSB), yüzde 0,06’sı Türk Hava Kurumu’na kaldı.
Yaklaşık 6 bin 500 mühendis ve 16 bin çalışanı olan şirketin savunma pazarı rolü, “Türkiye’nin askeri ve savunma dayanıklılıklarını karşılama, tüketimi azaltma ve küresel pazarda rekabet gücünü arttırma” olarak tanımlanıyor.
TUSAŞ tarafından üretilen Ulusal Muharip Uçak KAAN, Türkiye’nin beşinci nesil savaş uçağı projesi olarak Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterine girecek olan en gelişmiş platformlardan biri olarak görülüyor. Birinci uçuşunu 21 Şubat 2024’te gerçekleştiren KAAN’ın 2028 yılında Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmesi hedefleniyor.
Parça üretimini gerçekleştiriyor
Türkiye’nin insansız hava aracı (İHA) projelerinde değerli değerlerden biri olan TUSAŞ’ın ANKA ve Aksungur platformları, operasyon, gözetleme ve akın hedefli operasyonlarda faaliyet göstermektedir. Şirket, savunma sonuçları yanı Göktürk ve TÜRKSAT sıra üzere yerli uydu projeleri üzerinde çalışıyor.
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.’nin Kahramanmaraş’taki üretim tesisiFotoğraf: Anka
Uluslararası havacılık şirketleri ile iş birlikleriyle, F-35 savaş uçaklarının parçalarından Airbus sivil uçaklarına kadar geniş bir yelpazede modül üretimi gerçekleştiren TUSAŞ, AR-GE yatırımlarıyla, otonom sistemler, yapay zeka, radar teknolojileri ve elektronik harp sistemleri kapsamında inovatif projeler yürütüyor.
600 milyon ihracat
TUSAŞ’ın ihracatı, Türkiye’nin savunma sanayiinin büyümesiyle paralel olarak son yıllarda değerli bir ivme kazandı ve 2023 yılı prestijiyle yaklaşık 600 milyon dolar düzeyine ulaştı. Şirket bu sayıyla Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından yürütülen “Türkiye’nin birinci 1000 İhracatçısı”nın ortasında 27’inci sırada yer aldı. Geçen yıl Türkiye’nin savunma sanayi üretimi ise 5,5 milyar doları buldu.
TUSAŞ’ın ABD ve Avrupa ülkelerinin yanı sıra Pakistan, Malezya, Katar, Suudi Arabistan, Azerbaycan, Güney Kore ile iş birlikleri bulunuyor. Şirket ayrıyeten Afrika, Güneydoğu Asya ve Orta Asya pazarlarına yönelik ihracat stratejisini sürdürüyor.
Türkiye’nin savunma endüstrisine ayırdığı bütçe, bilhassa son yıllarda güvenlik stratejileri, bölgesel tehditler ve teknolojik gelişmeler nedeniyle değerli bir artış gösterdi. Buna paralel savunma endüstrisinde yerlilik oranı da yüzde 80’e ulaştı.
Savunma ve güvenlik bütçesi artıyor
2000’li yılların başında Türkiye, savunma harcamalarını daha hudutlu bir düzeyde tutarken, 2010’lu yıllarda savunma ve güvenlik bütçesi yönetimi olarak artmaya başladı.
Bu alanın bütçesi 2015 yılında yaklaşık 29,4 milyar TL (yaklaşık 10 milyar dolar) civarındaydı. Savunma ve güvenlik bütçesi 2016’da 53 milyar TL’ye, 2020’de ise yaklaşık 141 milyar TL’ye çıktı.
Bütçe 2021 yılı için 138 milyar TL olarak belirlenmişti, döviz kuru ve ekonomik koşullar bu bütçenin gerçek bedelinin özellikleri. Geçen yıl prestijiyle ise Türkiye’nin savunma ve güvenlik bütçesi yaklaşık 468,7 milyar TL olarak kaydedildi.
Bütçe, bu yıl için ise önceki yıllara göre önemli bir artışla 1 programla 133,5 milyar TL (yaklaşık 40 milyar dolar) olarak belirlendi. Savunma ve güvenlik bölümü için 2025 yılında toplamda 1 adet 608 milyar lira ödenen dağıtımların bakımı açıklandı.
News
