Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle başlayan savaşta 78 gün geride kaldı. Bu süreçte çok sayıda insan konutundan kentler harabaye geri döndü. Son günlerde ise başlangıç şehir Kiev ve batıdaki veriler sonlanırken, savaşın doğu ve güney bölgelerinde devam ediyor.
Aynı zamanda Ukrayna’da ekonomik ve toplumsal yaşamın yine toparlanması ise güçlü bir süreç olabilirdi. Kiev’de bulunan ve Türkiye Ukrayna İş İnsanları Derneği (TUİD) Başkanlığı’nı yürüten Burak Pehlivan’a ait ekonomik ve toplumsal hayatın yine yapılanması için Türk bilgilerinin da katıldığı birinci memleketler arası görüşmeler başlamış durumda.
DW Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Burak Pehlivan ABD, Kanada ve Avrupalı ülkelerin katılımı ile şu an kayıtlı olarak Ukrayna’nın toplumsal ve ekonomik olarak yine inşası için görüşmeler yapıldığını ve Türk mevcutlarının da bu toplantılara davet edildiğini söyledi.
Pehlivan, genel toplantıların ardından ilk somut adımların atılacağını ve dünyanın değerli kentlerinde bu ilişkilerin bazı konferanslar düzenleneceğini belirtti. Pehlivan’a bağlı olarak Ukrayna’nın yine inşası için gerçekleştirilecek birinci toplantı çok büyük ihtimalle İstanbul’da olacak. Bu mevzuda birinci temasların yaşandığı söz eden Pehlivan, savaş öncesinde Ukrayna’nın iktisadında değerli bir rolde bulunan Türk iş dünyasında bundan sonraki süreçte bu rolü koruyacağının çizdi. İstanbul, güncel günlerde Rusya ve Ukrayna ortasındaki barış görüşmelerine de mesken ev sahipliği yaptı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bilgilerine göre 2021’de Türkiye, Ukrayna’ya 2,9 milyar ihracat ihracatı yaparken ithalatta bu 4,5 milyar dolar olmuştu. Ayrıyeten Türklerin savaş öncesinde ülkelerde 4,5 milyar yatırımı bulunuyordu.
İstanbul’da Rusya ve Ukrayna heyetleri ortasındaki görüşmelerFotoğraf: Sergei Karpukhin/TASS/dpa/picture Alliance
30 bin bireye istihdam sağlıyordu
Pehlivan, savaş öncesinde Türk’e Ukrayna’da 30 bin bireye kayıt yaptırıyor artık bu sayının 15 binini tabir ediyor. Buna göre savaşın başlamasıyla birlikte yabancı yatırımlar ehemiyeti ölçüde etkilendi. Bundan dolayı Türk yatırımları da hissesine düşeni aldı. Kimi Türk yatırımlarının büsbütün kimilerinin ise yoğun biçimde etkilendiğini belirten Pehlivan, “Bu süreç boyunca cephe bölgelerinde kalan kimi yatırımlar büsbütün ziyan gördü. Fabrikası, deposu, santrali ve eserleri ziyan gören var. Birebir vakitte savaştan beri etkilenen da oldu. Bir kısmı ziyanı hiçe sayarak Operasyonlarına devam etti.Ve daha çok Lviv şeklinde kentlerde çok az etkilenen da oldu.Onların operasyonlarına hala güçlü biçimde devam ediyorlar” dedi.
Ukrayna’nın savaş sürecinin ekonomik olarak da bir uğraşı yöntemi aktaran Pehlivan, oradaki Türk yatırımlarının devam eden operasyonlarda istihdamın korunmasının ise ülke için kapsamlı kritik olduğunu vurguluyor. Buna göre Ukrayna, bölgedeki ekonomik hayatını işlemek için çaba gösterdiğini gösteriyor. Pehlivan, pandemi sonrasında uzaktan çalışma ortamının yerleşmesinin Türk’ün kalması için bu manada bir avantaja dönüşmesi, savaş Kiev kapılarına dayanması ile Türk vatandaşının ülkeyi terk etmesi ancak birçok uzaktan çalışma yöntemiyle bir biçimde yine sağlananlarını anlatıyor. Pehlivan, istihdamın bulunduğu ülkelerde kalan Ukrayna’nın işlerine sahip olduğu lisana sunuyor.
Mağazalar tekrar açılabilir
Savaşın doğu ve güney bölgeleri kayması ile son günlerde birçok ülke Ukrayna’daki büyükelçiliklerine yine dönmeye başladı. Ekonomik hareketin ekonomik ve toplumsal hayatta kaldığını söyleyen Pehlivan, “Bu süreçte cirolarının tamamını kaybettiği Türk firmaları var. Lakin şu anda Lviv üzere kentlerde neredeyse birden fazla mağazasını çalıştıran Türk yatırımları da var. Hatta perakende satış bölgelerindeki Türk yükünün yükünde devam ediyor. Mağazalar birinci Zamanlarda kapanmıştı ama şu anda neredeyse kapanan mağazaların yarıdan fazlası açıldı.Bu Türk mağazaları binlerce bireye istihdam sağlıyor.Besin, perakende, medikal ve hafif sanayi hızlı toparlanmaya başladı.kalıcı bir barışın şimdiki zamanda herkesin dileği.Fakat bu süreçte iktisadın de bir formda ayakta kalması. Hem Avrupa hem de Ukrayna bunu çok önemsiyor. Ukrayna’nın yine inşası için 100 milyar kendisine yakın dayanacak. Bu uzun bir süreç. Ama bugünden bu istikamette adım atmak çok daha önemli” diye konuştu.
Lviv’de Rus füzesiyle vurulan bir elektrik trafosuFotoğraf: Omar Marques/AA/picture Alliance
Hasar miktarı
Gıda ve medikal alanda dallardaki rekabetli güzelleşmeden bahseden Burak Pehlivan, madencilik, inşaat ve ağır endüstride ise tam aykırı bir durum olduğu bilgisini paylaşıyor. Birebir vakitte Türk hayatına bir davet eden Pehlivan, yatırımları büsbütün ziyan gören iş insanlardan yaşadıkları zararın lekelenmelerinin çalışmadığını istiyor.
Ukrayna’da 700’ün üzerinde Türk yatırımcı, giyim, kuyumculuk, makine sanayi, inşaat, inşaat gereçleri, deri, dokuma ve beslenme amacıyla kesimlerde faaliyet gösteriyor.
Ukrayna ombudsmanlığının bu bahiste bir yol haritası paylaştığını aktaran Pehlivan, “Ağır ziyan gören yatırımlar var. Bilhassa işgal edildi. Bu mevzuda ne yedekte da aşikâr. Bu yatırımlarda oluşan ziyanlar daha sonra hızlandırılacak. Lakin bizim işlemcilerimizin parçalanmasını tespitini gerçekleştirmesi. kadar erken yaşta olurlarsa o kadar âlâ olur” tabirlerini kullandı.
Pehlivan’a ait Ukrayna’da faaliyet gösteren firmalardan en fazla etkilenenler ise daha çok kamuya çalışanlar. Buna göre işlerinin değerli kısmı ya da tamamı kamu ile olan firmalar ödeme almakta zorlanıyor. Ukrayna’da kamu ile iş yapan Türk şirketleri daha çok inşaat ve büyüme alanında faaliyet gösteriyor.
Ukrayna İktisadının savaşıyla bir arada başlayan Rusya Ablukasından iyice etkilendiğini bunun da tüm dünya ekonomileri tarafından hissedildiğini söyleyen Pehlivan, ablukanın Türk yatırımlarını da vurduğunu anlatıyor. Pehlivan, şöyle devam ediyor: “Limanlarda ve kimi verileriki ablukalar çok değerli üretim alanları vuruyor. Bugün besin da yaşanıyorlar ortada. Ülkede zaman zaman parçaların üretimi ile ilgili kısıtlamalar da getiriliyor ancak bunlar daha çok iç piyasayı korumak ismine. “
Pehlivan’ın paylaştığı bilgilerin savaşla birlikte oranları yüzde 32’si kapanmıştı, mayıs ayında açık olan işletme oranı tekrar düşüşe geçti. Firmaların yüzde 65’i de önemli ciro kaybı yaşadı. ilerleyen günlerde tablonun daha net ortaya çıkacağını söz eden Pehlivan cirolarda daha yüksek düşüş düşüşü ve iktisadın de en az yüzde 40 küçüleceğini aktardı. Lakin Pehlivan, toparlanma süreci ve dayanaklarla bu sürecin olumlu seyredebileceğini belirtti.
News
