Akran zorbalığı, fizikî şiddetin yanı sıra dedikodusunu yapma, isim takma, alay ve tehdit etme, yalnızlaştırma, eşyasına ziyan verme, irrite edici bakış ve davranışlar gösterme üzere pek çok farklı biçimlerde görülebiliyor. Dert ve depresyon, okuldan uzaklaşma üzere sonuçları olabildiği üzere zorbalığa uğrayan çocuğu intihara dahi götürebiliyor. Zorbalık uygulayan çocuklara yaklaşımın değerine vurgu yapan Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Rehberlik ve Ruhsal Danışmanlık Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Ayşen Köse, hususa ait açıklamalarda bulundu ve okullarda “sıfır zorbalık” için “pozitif disiplin, onarıcı adalet, travmaya hassas okul anlayışı üzere alternatif yaklaşımların” uygulanmasının değerli olduğunu belirtti.
“KAOTİK VE TRAVMATİK AİLE GEÇMİŞLERİ OLABİLİR”
Zorbalık yapan çocuklar için tek bir profil tanımlamanın mümkün olmadığını tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Köse, “Zorbalık konusunda yapılan çalışmalar, zorba çocukların çoklukla destekleyici olmayan, kaotik aile ortamlarından geldiklerine ve/veya travmatik ömür tecrübeleri olduğuna işaret eder. Örneğin, taciz gören çocuklar çoklukla tacizcinin özelliklerini aldıkları için, bu çocukların okulda zorbaya dönüşme ihtimalleri çok yüksektir. Zorbalık yapan çocukların duygusal-sosyal sorunları olduğunu ve kendinden daha güçsüz bulduğu bir çocuğa zulmederek güç, ilgi ve denetim hissi kazanmaya çalıştıklarını görürüz. Zira zorba davranışlar temelde çocukta karşılanmamış gereksinimlerin ifadesidir” diye konuştu.
GÜÇSÜZLÜK VE UTANÇ HİSLERİ ÖN PLANDA
Zorbalık yapan çocukların çoğunlukla güçsüzlük ve utanç hisleri içinde olduklarını söyleyen Köse, “Aslında çoğunlukla güçsüzlük ve utanç hisleri içindedirler. Okulların zorba çocuklara cevabı ceza, okuldan uzaklaştırma üzere güzelleştirmekten çok bastırmaya yönelik formüller olduğunda ise buz dağının altı görmezden gelinmiş olunur. Zorba çocukların davranışları ele alınırken bir paradigma değişimi koşuldur. Okul ortamlarında bu çocuklara en uygun gelecek şey inançlı bağlanma bağlantısı kurabildikleri en az bir yetişkin olması; inanç hissinin ve şefkatli alakaların hâkim olduğu bir okul iklimidir” tabirlerini kullandı.
HEM ZORBALIK YAPAN HEM DE ZORBALIK MAĞDURU OLAN ÇOCUKLAR VAR
Birçok çocuğun zorba çocuklarla tıpkı safta olarak ‘popülerliğini’ korumak için izleyici kaldığına işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Ayşen Köse, kimi çocukların ise kendilerinin de mağdur olabileceğinden kokmalarından ötürü izleyici olarak kaldığını, zorbalığa uğrayan çocuğa yardım etmediğini belirtti.
Köse, “Bir öteki küme ise hem zorbalık yapan hem de zorbalık mağduru olan öğrenciler. Bu zorba/mağdur kümesindeki öğrencilerin yeterlilik hali ölçümlerinde en olumsuz puanları aldıkları ve dayanağa en çok gereksinimi olan çocuklar oldukları görülmektedir” dedi.
Dr. Öğr. Üyesi Ayşen Köse, araştırmaların, itimada dayalı ve destekleyici ilgilerin olduğu, adil ve dengeli, demokratik bir ikliminin hâkim olduğu okullarda zorbalık davranışlarının manalı seviyede azaldığını, zorbalığa şahit olanların da zorbalığa karşı çıkma yüreği gösterebildiklerini ortaya koyduğunu kaydetti. Köse, “Otoriter yaklaşım, öğrencilerin maruz kaldıkları zorbalığı saklamalarına, zorbalığa seyirci kalarak cevap vermelerine ve münasebetiyle zorbalığın olağan sayıldığı bir kültür oluşmasına yol açıyor” dedi.
“ZORBALIĞA UĞRAYAN ÇOCUĞU SAKİNCE DİNLEMEK BİRİNCİ VE EN GERÇEK YAKLAŞIM”
Çocukların kimi vakit zorbalığa uğramanın kendi kusurları olduğunu düşünmeleri nedeniyle durumu ailelerinden sakladıklarını kaydeden Ayşen Köse, akran zorbalığına karşı yapılabilecekler konusunda şu bilgileri verdi:
“Bir çocuk size zorbalığa uğradığını söylerse onu sakince dinlemek yapılacak birinci ve en gerçek yaklaşım. Sizinle bu mevzuyu konuştuğu için çocuğu övmeniz, şefkatle yaklaşmanız, onu yalnız bırakmayacağınız konusunda garanti vermeniz ve bu mevzuda ne yapacağınız konusunda birlikte düşünmeniz değerli. Çocuğunuzdan ya da öğrencinizden detayları alırken, birtakım bilgileri olayların tırmanmasından korktuğu için açıklamama ihtimali olduğunu da aklınızın bir kenarında bulundurmalısınız. Zorbalığın nasıl ele alınacağına yönelik her duruma uygun bir yaklaşım önermek güç, olayların ehemmiyet derecesi, oluşturacağınız stratejileri belirler. Birinci olarak, okul rehberlik servisine başvurmak ve okul ruhsal danışmanı ile durumu pahalandırmak faydalı olacaktır. Siber zorbalık kelam mevzusuysa, ekran manzaralarını almak ve zorba akranı toplumsal medyadan çabucak engellemek gerekir. Zorbalığa uğrayan çocuğun ailesinin, zorba çocuğun ailesiyle direkt irtibata geçmesi birden fazla vakit faydalı bir strateji değildir, velilerin okul aracılığıyla temasta bulunması daha yerinde olur. Okullarda ‘sıfır zorbalık’ gayesi için, müspet disiplin, onarıcı adalet, travmaya hassas okul anlayışı üzere alternatif yaklaşımların okul siyaseti haline gelmesi kıymetlidir.”
News
