Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın yine Cumhurbaşkanı adayı olabileceğina ait yapılan itirazlar 30 Mart 2023 tarihinde oybirliğiyle reddeden Yüksek Seçim Şurası (YSK), seçmeli üye seçimi internet sitesi üzerinden açıklandı.
2017’deki referandumla Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildiği anımsatan Yüksek Seçim Heyeti, Erdoğan’ın bu sistemden önceki Cumhurbaşkanlığı’nı “görev süresi” olarak kabul etmedi. YSK, Erdoğan’ın birinci devir 5 yıllık görevi mühletinin yeni sisteminin 24 Haziran 2018’de yapılan seçimleriyle ayrıldığını kaydetti. YSK, Erdoğan’ın diplomasına yönelik itirazlarını ise “Soyut savlar. Kanıtları araştırma ve toplama görevim yok” diyerek reddetti.
YSK’ya yapılan itirazların temel münasebeti, Erdoğan’ın birinci olarak 10 Ağustos 2018’de Cumhurbaşkanlığının seçilmesi, ikinci olarak 24 Haziran 2018’de Cumhurbaşkanlığının seçilmesi ve Anayasa’nın 101. Unsurundaki “Bir kimse en fazla iki kere Cumhurbaşkanlığının seçilebilir” kararı olması 14 Mayıs seçimlerinde 3. kez aday olabilmek kurtarılmıştı.
Ancak YSK’nın kararında, Erdoğan’ın seçildiği birinci periyot, misyon mühleti hesabında dikkate alınmadı.
‘Başkanlık sistemi’ vurgusu
2017’de yapılan anayasa değişikliğiyle parlamento hükümet sistemi ve başkanlık sistemi temel özelliklerini gösteren “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi”ne geçildiği anımsatılan kararda, yeni sistemin Başkan’ın yürütme yetkisinde “tek” ve “tam sorumlu” olduğu dikkat çekildi.
Yeni sistemin, TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin “birlikte ve özgün gün yapılmasının zorunlu” olduğu anlatılmış bir kararda; “Anayasa değişikliği öncesinde anayasanın öngördüğü parlamenter sistemdeki ‘Cumhurbaşkanı’ ile değişiklik sonrasında kabul edilen yeni Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemindeki ‘Cumhurbaşkanı’ – kullanılan lafız dışında – hiçbir orijinallik taşımamaktadır” denildi.
Kararda, anayasa değişikliğinde 101’inci unsurun son halinin, birlikte yapılan birinci TBMM ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ait takvimin başladığı tarih olan 30 Nisan 2018 tarihinde imzalandığına işaret edildi. 24 Haziran 2018 Pazar günü yapılan seçimlerin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi içinde Anayasanın 101 ve süreksiz 21/A unsurlarının karara bağlanan birinci seçim olduğu kaydedildi.
Değişiklik değişikliği raporu ‘delil’ oldu
Kararda, 6771 sayılı Kanun’un TBMM Anayasa Komitesi Raporunda değişiklik öncesinde kullanılan “Cumhurbaşkanlığı” sözü ile anayasa değişiklikleri ile değişiklik yeni Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemindeki “Cumhurbaşkanlığı” tabirinin hukuken aynı manaya gelmediği anlatıldığına yer verildi. Rapordaki, “Teklif’in kanunlaşması ile taşınan iki devir seçme imkanında bu düzenlemenin kredilerinden önceki görevi yapmış Cumhurbaşkanlarının görev periyotlarının bir araya getirilmeyeceği tartışmasız” tabirine atıf yapılan kararda, ancak karşıoy bildiren milletvekillerince de bu bahiste aksi istikamette rastgele bir görüş bildirilmediği anlatıldı.
YSK, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın adaylığı ile ilgili itirazları reddetmişti.Fotoğraf: Reuters/Presidential Press/M. Çetinmuhurdar
Gül ve Sezer devirleri sayılmadı
Kararda şu kıymetlendirme yapıldı:
“TBMM Anayasa Komitesi Raporunda yer alan bu tabirler karşı, anayasa değişikliği öncesinde var olan parlamenter sistem periyodunda misyon yapmış olan Cumhurbaşkanlarının, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi öncesindeki devirlerinin, 6771 sayılı Kanunla gösterilen 101’inci hususun kaderinde görevi periyodu olarak katılmayacağında beklenmiyor. Buna ; Cumhurbaşkanı Sayın Ahmet Necdet Sezer’in 16 Mayıs 2000 – 28 Ağustos 2007 tarihleri arasında kayıtlı olan, Cumhurbaşkanı Sayın Abdullah Gül’ün 28 Ağustos 2007 – 28 Ağustos 2014 tarihleri arasında ortadakiki, Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın 28 Ağustos 2014 – 9 Temmuz 2018 tarihleri arasında ortadaki misyon mühletleri, 6771 sayılı Kanunla farklılık gösteren 101’inci unsurların başında görev devri olarak katılmayacaktır.”
Anayasanın 101’inci ve 6271 numaralı Kanununun 3’üncü unsuruna göre Cumhurbaşkanlığının misyonu mühletinin birlikte yapılan bir önceki seçim tarihi temel olarak belirleneceği tabir edilen kararda, şu şekilde varıldı:
“Bir başka deyişle, birlikte yapılan birinci seçim 24 Haziran 2018 tarihindeki seçimdir. Buna göre, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın görevi mühleti Cumhurbaşkanlığı ve TBMM seçimlerinin birlikte yapıldığı bir önceki seçim tarihi temel olarak belirleneceğinden ve ‘birlikte yapılan birinci seçim’ tarihi 24 Haziran 2018 bulunduğundan, birinci periyot beş yıllık tarihin süresi boyunca bu artış başlayacak.”
YSK’dan diploma gerekçesi
YSK, Erdoğan’ın yükseköğreniminde yapılan itirazı da reddetmişti. Kararın münasebetinde, Erdoğan’ın “Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Kısmı dört yıl periyodik lisans diploması”na ait noter şeklinde örnek olarak YSK’ya verildiği anlatıldı.
İtiraz dilekçelerinde diplomanın geçersizliği konusunda somut rastgele bir kanıt ibraz edilmediği aktarılan kararda, itirazlara mevzu diplomanın, noterin canlı olduğu vurgulandı.
Noter düzenli diploma örneğinin geçersizliği lakin mahkeme kararı yahut bireysel kuvvette diğer bir belge ile kanıtlanabileceği belirtilen kararda, şu kıymetlendirme yer aldı:
“Kaldı ki, kayıt sahipleri, diplomanın geçersiz olduğu değil, düzmeceliği konusunda bilgi oluştuğunu, Yüksek Seçim Şurasının bunu sorgulama süreci ileri sürmüşlerdir. Bu şüphenin kaldırılması talep edilmemektedir.Argümanın soyut olduğu itiraz sahiplerinin kabulünden de anlaşılmaktadır.
298 sayılı Kanunun 112’nci maddesinin yayınlanması planlanmak üzere, itiraz eden, kanıtlarını ve münasebetlerini göstermek zorunda olup, seçim heyetlerinin ve Yüksek Seçim Konseyinin kanıtlarını araştırma ve toplama görevi bulunmamaktadır. Dilekçelerde ileri sınıflandırma dosyalarına ait olarak yapılan değerlendirmede, Heyetimizin bu mevzuda daha önceden verilmiş olduğu mutlak olarak çok sayıda kararında da tabirlenmek üzere, tezlerin soyut tezler olduğu ve hukuken kabul edilebilir nitelikte taşınmadığı anlaşıldığından, taleplerin reddine karar verilmesi gerekmemiştir.”
News
