Yüksek Seçim Konseyi (YSK) Lideri Muharrem Akkaya, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2023 seçimlerinde yine cumhurbaşkanı adayı olup olmayacağı konusunda bir çalışma yaptırdığını açıklayarak, “Bu mevzuyu anayasa hukukçusu olan, güvendiğim bir arkadaşımla istişare uyguladım. Araştırdık. Bir kanaatim var. Görüşüm oluştu. “dedi. Bu bahiste işleyişin ne şekilde devam edeceği üzerine Akkaya, Erdoğan’ın adaylığı konusunun YSK’nın önüne çıkma ihtimalinin belirtildiğini belirterek, açıklama halinde “ihsas-ı rey”in geliştiğini kaydetti.
İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu’na dönem YSK üyelerine “Ahmak” konuşmalarıyla verilen 2 yıl 7 ay 15 günlük mahpus cezası ve siyasi yasağı hem siyasette hem de yargılamada gündem yarattı. İmamoğlu’nun cezası artık istinaf ve Yargıtay tarafından onanıp kesinleşmedi. Lakin mahpus cezası “İmamoğlu’nun adaylığını mahzurlar mı?” tartışması başladı. Bu kademede Habertürk TV’den Kübra Par’a konuşan YSK Lideri Muharrem Akkaya, “Adayken ceza alırsa adaylığı düşmez mi?” sorusuna “Hayır, adaylığın düşmesiz, isterse yarışabilir lakin seçimi durumunda mazbatası yapılmaz” dedi. Akkaya’nın bu kelamları “ihsas-ı rey” tartışması başlattı.
DW Türkçe’nin etkilerinin özellikleri, 16 Aralık Cuma günü YSK’da yapılan gündem toplantısında Lider Akkaya’nın İmamoğlu davasıyla ilgili Habertürk TV’ye açıklamalar, gündeme getirilmedi. Bu nedenle diğer YSK Üyelerinin açıklamaları, basından takip etti.
DW Türkçe, bunun üzerine YSK Lideri Muharrem Akkaya’yı öncelikle İmamoğlu davası ve Erdoğan’ın adaylığı olmak üzere birçok mevzuyu sordu.
YSK Lideri’nin İmamoğlu açıklaması
İmamoğlu’nun adaylığıyla ilgili açıklamalarının eleştirildiğinin anımsatılması üzerine Akkaya, “Açıklamam ihsas-ı rey değil. Zira YSK grubuna gelmiş bir bahisle ilgili konuşmadım. Büsbütün ferdî katıldım” dedi. Bu açıklamayla ilgili diğer YSK üyelerinin haberi yahut ayrılık olup olmadığı konusunda tabir eden Akkaya, “Bana direkt Ekrem İmamoğlu davası üzerinden soru sorulmadı. Bireye göre konuşmadım. Genel uygulama soruldu. Ben de Anayasa’nın 101. başkanların toplantılarda saklandığını anlattım. Kurumsal bir açıklama değil. Sayın Ekrem İmamoğlu’nun durumu, somut olarak YSK önüne gelindiğinde” tabirini kullandı.
İmamoğlu’na cezayla ilgili ne düşünüyor?
Peki, olayların vakitte bir yüksek yargıç olan YSK Lideri Akkaya, ortasında kendisinin de bulunduğu YSK üyelerine “ahmak” dediği savıyla İmamoğlu’nun 2 yıl 7 ay 15 gün mahpus cezasına çarptırılması hakkında ne düşünüyor? Bu mevzuda yorum yapmak istemeyen Akkaya, DW Türkçe’nin sorusuna “Dosyada biz şikayetçiyiz, müdahil de değiliz. Şikâyete bağlı bir cürüm da değil. Yargı süreci devam ediyor. Belgeyi görmeden bir şey diyemem” dedi. Akkaya, muhalefet kararının “siyasi” olarak görüldüğüne ait yorumların hatırlanması üzerine, “Yargı süreci devam ediyor, türel süreç devam ediyor. Ben buna bir şey diyemem” tepkisi verdi.
Erdoğan 3. defa gün olabilir mi?
DW Türkçe, YSK Lideri Akkaya’ya, anayasada iki kez adaylık kaydı bulunan Erdoğan’ın 2023’teki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 3. sefer adaylık olup olmayacağını sordu. Bu hususta yorum yapmayan Akkaya, “Şu anda mevcut Sayın Cumhurbaşkanı aday olduğunu söylüyor. Lakin adaylık konusunun bizim önümüze gelme olasılığı var. Benim görevim 24 Ocak’ta doluyor. Lakin yerimize gelecek adaylar seçilemezse bizim misyonumuz devam eder. Bu nedenle önümüze meydana gelen bir olayta kişiye özel kıdemlendirme yapamıyorum. Somut bir şey söylemem mümkün değil. İhsas-ı rey olur” diye konuştu.
“Erdoğan’ın adaylığıyla ilgili çalışma yaptırdım”
Peki, YSK; Erdoğan’ın 2023 seçimlerinde aday olup olmayacağına ilişkin bir çalışma yaptı mı? YSK’nın önüne resmi olarak bu tartışmanın gelmediğini, bu nedenle kurumsal olarak artık bir çalışma yapılmadığını anlatan Akkaya, bu mevzuyu soran partilere de görüş bildirdiklerini söyledi. Akkaya, “Ancak ben kendime bir çalışma yaptırdım. Konsey Üyeleriyle paylaşmadım. Husus YSK önüne gelir gelmez, bakacağız. Tahminen aday olmaz, tahminen diğer bir şey olur… Cumhurbaşkanı, resmi olarak adaylığa başvurudan bu mevzuyu değerlendiremiyoruz” dedi.
“Bir kanaatim oluştu”
Akkaya, “Peki, Erdoğan’ın adaylığıyla ilgili bir kanaatiniz oluştu mu?” sorusuna ise “Bir kanaatim var. Bu mevzuyu anayasa hukukçusu olan, güvendiğim bir arkadaşımla istişare uyguladık. Araştırdık. Görüşüm oluştu. Bununla ilgili daima yazılanları okuduk” karşılığını verdi. Lakin Akkaya, ısrarlı sorularımızın karşılaştığı bu adayların ne olduğunu açıkladı.
Peki, Erdoğan’ın adaylığıyla ilgili tartışmalar YSK’nın gündemine ne vakit gelebilir? Akkaya, olağanda yasa yapılması gereken seçimlerin 18 Haziran’da yapılacağını kaydetti. 60 günlük seçim takvimi öncesinde, Cumhurbaşkanlığının adaylığının bu takvim içinde yapılacağını belirten Akkaya, itirazların ve kesin aday listesinin bu süreçte genişlediğini kaydetti. Akkaya’nın işaretlediği takvimin erken seçim kararının alınmaması halinde Nisan ayı ortasında açıklanması bekleniyor.
Muharrem Akkaya (sağda) misyonu YSK eski lideri Sadi İnanç’tan ayrılmıştı.Fotoğraf: DHA
“Seçim güvenliğinde sorun yok”
YSK Lideri Akkaya, seçimlerin özgürlüğüyle ilgili bir kaygısı olup olmadığına ait, Türkiye’de 1950’den bu yana 72 yıldır seçimlerin yargıyı kontrol altında tuttuğunu anlattı. Bu süreçte vakit zaman tartışmaların yaşandığını söz eden Akkaya, “Ama sahiden önemli manada sonuç değiştirecek yolsuzluk yahut usulsüzlük yapmaktan bahsediyoruz. Çok inançlı seçim yapıyoruz. 7 kişilik sandık şurasında 5 tane siyasi parti temsilcisi var. Biz YSK olarak bütün toplantılarımızı siyasi parti temsilcilerinin gönünde yapıyoruz, onların seçim seçimleri. İlçe seçim şuralarında da parti temsilcileri var. Her basamakta parti temsilcileri var” açıklamasını yaptı.
SEÇSİS emniyetli mi?
Seçim sürecinde kullanılan Seçim Bilişim Sistemi (SEÇSİS) konusunda bir güvenlik açığı olup olmadığı üzerine sorulması üzerine Akkaya, “Hayır, biz bilişimden yararlanıyoruz. Ancak seçim fiziki olarak yapılıyor. Sonuçlar fiziki olarak hesaplanıyor. Sandık sonuç tutanakları ilçede birleştiriliyor. Daha sonra sistem yüklüyoruz. SEÇSİS bir hesap makinesi kullanılmak üzere” dedi.
Parmak boyası geri dönecek mi?
Akkaya, seçimlerde diğerinin yerine oy kullanılmasının engellenmesi hedefle tekrar “parmak boyası” uygulamasının hatırlanması üzerine geri döndürülmesi üzerine kaydetti:
“Parmak boyası, kanun işi. Türkiye’de tekrarlanmış oy diye bir şey yok. Sandık şuralarında 7 kişi 5 parçalı parti üyesi. Diğerinin yerine oy kullanma kelam olamaz. Oy kullanma sırasında fotoğraflı kimlik gösteriliyor. Diğerine oy kullandırılması mümkün değil. Şayet oy kullanılıyorsa Sandık şurası zati görevini ihmal etmiş demektir. Ferdî yanlışlar olabilir.”
Kaç Suriyeli seçmen var?
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 19 Ağustos 2022 tarihli açıklamasında, “Seçmen sayıları şu an 120 bin. 211 binini vatandaş gerçekleştirdi. Bunun 91 bini, 92 bini çocuk” dedi. Şu anda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı yapılan ve seçimlerde oy kullanma hakkına sahip olup bitenlerin kaçış sorulması üzerine Akkaya, “Biz seçmenleri sınıflandırmıyoruz. Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı olması bizim için kâfi. Nerede geldiklerine, doğduklarına bakılmıyor. Bizim için seçmen olamayacaklar belirleniyor. Kısıtlılar, cezaevindeki mahkumlar , araştırmacılar. Bunları seçen listelerden düşüyoruz” dedi.
Erdoğan’ın adaylığı tartışması ne?
2007’de anayasa değişikliğinin yapıldığı Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2014’te halk tarafından seçilen birinci Cumhurbaşkanı olmuştu. Referandumda seçilen Cumhurbaşkanı’nın kabul görevi 5 yıl sürecek ve bir kişi en fazla iki kez Cumhurbaşkanı seçilebilecekti. 16 Nisan 2017’de yapılan anayasa değişikliği referandumunda Başbakanlık kaldırılmış ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmişti.
Cumhurbaşkanlığı seçimini oluşturan Anayasanın 101. elemanında bir kimsenin en fazla iki kez Cumhurbaşkanı seçilebileceği seçimin yapılmasıtu. 101. Unsurda, “Cumhurbaşkanlığını, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçim yeterliliğine sahip Türk toplantılarının ortasından, doğrudan halk tarafından seçilmiş. Cumhurbaşkanlığının görevi beş yıl boyunca. Bir kimse en fazla iki Cumhurbaşkanı seçilebilir” kez düzenlemesi yer aldı.
Anayasanın 116. Hususu’nun üçüncü fıkrasında ise “Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar karşılığında, Cumhurbaşkanı bir sefer daha olabilir” düzenlenmesi eklendi. Bunun için TBMM’nin, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla yani 360 milletvekilinin seçimlerinin yenilenmesine karar vermesi gerekiyor. AKP ve MHP’nin oyları ise tek başına buna henüz yetmiyor.
2014’te 5 yıllığına seçilen Erdoğan’ın görevi mühleti 2019’da dolacaktı. Lakin iktidar, 16 Nisan 2017 referandumunda kabul edilen anayasa yazılımıi hayata geçirmeyen seçimleri bir yıl öne çekti. Erdoğan, 24 Haziran 2018 tarihinde yapılan seçimlerde halk tarafından yine Cumhurbaşkanı seçildi.
Ancak muhalefet, Erdoğan’ın iki kez Cumhurbaşkanı seçildiğini belirtirken, anayasaya göre 2023’te 3. kez Cumhurbaşkanı adayının ayakta durabileceğini savunuyor. İktidar sözcüleri ise bu görüşe karşı çıkıyor.
Ocak ayında YSK’de kritik seçim
Öte yandan 24 Ocak 2023 tarihinde YSK Lideri Muharrem Akkaya’nın ortasında yer alan 5 YSK’nın misyonu mühleti dolacak. Akkaya’nın yanı Cengiz Topaktaş, sırasıyla Kürşat Hamurcu, Erhan Çiftçi ve Yunus Aykın. Bu nedenle Yargıtay 3, Danıştay ise 2 üyelidir, kendi Üyelerinin ortasındaki ikinci haftasında YSK üyesi ocak olarak seçmek zorundadır. Yasaya göre, 5 üyeden birisi dahi seçilemezse, yeni üyelerin görevine başlayamıyor. Bu nedenle 5 üyenin toplamı seçilene kadar, misyon süresi boyunca YSK Lideri ve 4 üye görevini sürdürmek ve 2023 seçimlerini sürdürmek zorundadır. Şayet 5 üyenin tamamı seçilecek, yeni Üyelerin katılımıyla YSK yeni Lider ve Lider Vekilini seçilecek.
24 Ocak’ta misyon süresi dolacak olan Yargıtay kökenli YSK Lideri Akkaya, DW Türkçe’ye YSK kaydına tekrar aday gösterilmeyeceğini duyurdu.
News
