Türkiye’de seçmenler, cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri için 14 Mayıs Pazar günü sandığa gidecek. Yurt dışında yaşayan 6,5 milyonu aşkın Türk vatandaşı için ise, Türkiye’den daha önceki, yaklaşık iki hafta boyunca sandık başına gidecekler. Yüksek Seçim Heyeti’nin açıkladığı takvime göre yurt dışı ve gümrük kapılarında oy verme süreci 27 Nisan Perşembe başlayacak ve 9 Mayıs 2023 Salı günü son bulacak.
Cumhurbaşkanlığı seçiminin birinci türünde sonuç alınamazsa seçimin ikinci çeşidi 28 Mayıs Pazar günü yapılacak. İkinci cins yurt dışı ve gümrük kapılarında oy verme süreci 20 Mayıs’ta başlayacak. Yurt dışında kurulacak sandıklarda ikinci tıp için oy verme süreci 24 Mayıs’ta son bulabilir.
Bu birlikte yaklaşık 1,5 milyon seçimin yer aldığı Almanya’da seçim hazırlıkları başladı. Almanya’da seçimler 13 başkonlosluk bölgede yapılacak. Fiziki şartlara uygun olan konsolosluk binalarının avlularında belirlenmiş çadırlarda oy verme süreci gerçekleştiriliyor. Avlusu ya da kâfi alanı bulunmayan başkonsolosluklar ise yerde bir salon kiralayarak oy patlatarak dönüştürüyor.
Yurt içi seçim parasıyla yalnızca oy verme süreci yapılıyor. Oy pusulaları ağzı mühürlü çuvallarla sayım için daha sonra Türkiye’ye gönderiliyor.
Oylar konsolosluklardaki gizli saklanıyor
Daha önce Almanya’nın Köln koşulları Yurt Dışı Seçim Heyeti Başkanlığı Seçim Komitesi üyesi olarak görevini yapan CHP’nin Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti Teşkilatı’ndan Kazım Sarıkaya, yurt dışında oy verme süreci ile ilgili DW Türkçe’ye bilgi verdi.
İşleyişin Türkiye’dekinden çok farklı olmadığını, lakin oy verme sürecinin periyodunun bir gün fazla olması nedeniyle seçim ve paket toplantıları ile ilgili sorumluluklarının arttığını belirten Sarıkaya, sürecin nasıl gerçekleştiğini şöyle anlattı:
“Öncelikle başkonsolosluk bünyesinde Seçim Şurası oluşturuluyor. Bu heyetlere Almanya’daki başkonsoloslar ve bir de departman başkanlığı yapıyor. Almanya’da kamu görevleri daha çok din görevlileri olduğu için ekseriyetle imamlar bu şuralarda bulunuyor.”
Yurt Dışı İlçe Seçim Heyeti Seçimi Seçim Komitesi’nin CHP’li üyesi Kazım Sarıkaya Fotoğraf: Tuncay Yıldırım/DW
Sandık heyeti üyelerinin oy verme düzeni takibi, zarfların sayılması, oy verme sürecinin sona ermesi zarfların çuvallara konup saklanması ve süreç sürecinde Türkiye’den gelen resmi teslim şeklinde görevleri bulunuyor. Çuvalların ağzı mühürlendikten sonra konsolosluklardaki özel bir odanın depolandığına dikkat edilmesi Sarıkaya, bu ortamların kapısında yalnızca Seçim Heyeti Lideri ile partilerin görevlendirildiği heyet kapasitelerinin açılabileceği, her birinin özel kilitlerin takılı olduğunu söyledi. Sarıkaya, “Örneğin kapısında dört adet kilit bulunur ve bu kilidin her birinin farklı anahtarları vardır. Açılabilmesi için o dört kişinin bireysel anda orda olması gerekir. Şayet biri eksikse veya kapı açılmaz” dedi.
Sandık şurası üyelikleri sırasında seçimlerin sağlıklı kalmayı engelleyecek önemli bir sorunla başa çıkıncaya kadar karşılaşmaları söz eden Sarıkaya, “Oy verme sürecinde çoklukla sakin geçiyor. Kimi konseyleri seçmenleri yönlendirmeleri girişimleri oldu, lakın onlara kayıtlı müdahale edildi. Yani son gün oyları mühürlü çuvallarla Türkiye’den gelen YSK ve parti temsilcilerine uçakta inançlı bir halde teslim” halinde konuşuyoruz.
Yurt dışında 2014 yılından beri bu yana oy kullanılıyor
Yurt dışında seçmenlerin bulunduğu genişlikte oy kullanımı 2014 yılında yapılan ilk seferin başkanlık seçimiyle seçilmesi mümkün oldu. Fakat bu seçim sonlu merkezlerde ve randevu ile yapıldı. Randevu alamayanlar oy kullanamadı. Yansılar üzerine daha sonraki yıllarda yapılan seçimler ve referandumda (2015, 2017, 2018) randevu kaldırıldı. 14 Mayıs seçimleri için randevu zaruriliği bulunmuyor.
24 Haziran 2018’de yapılan seçimlerde kayıtlı seçmen sayısı 3 milyon 44 bin 837 olarak belirlenmiş, bunlardan 1 milyon 525 bin 279’u oyun kullanılmıştı.
Dışişleri Bakanlığı’nın 2019 verilerine göre 5,5 milyonu Batı Avrupa ülkelerinde olmak üzere Türkiye dışında 6,5 milyonu aşkın Türk vatandaşı yaşıyor. Almanya’daki seçmenlerin ise 1,5 milyon civarında olduğu iddia ediliyor. Yurt dışında yaşayan Türk 1987’den beri gümrük noktalarında yerleşik sandıklarda da oy kullanılabiliyor.
News
