Türkiye’de fikir, din ve inancın özgürlüğünün korunması emeliyle faaliyet gösteren İnanç Özgürlüğü Teşebbüsü, zarurî Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derine yönelik “Dersimiz Din Değil, Dinler ve İnançlar” etiketiyle bir toplumsal medya kampanyası başlattı. Kampanya, “Şu anki müfredata göre dersler kapsayıcı olmaktan uzak bir şekilde, yalnızca Sünni İslam perspektifi ile işleniyor. Hiçbir öğrencinin ‘dışarıda bırakılarak’ ayrımcılığa uğramadığı, kapsayıcı bir eğitimin mümkün olduğu söylendi” kelamlarıyla duyuruldu.
İnanç Özgürlüğü Girişimi’nden Mine Yıldırım, kampanya ile ailelerden fazla, kişinin niyetini, vicdanı ve din özgürlüğünü öne çıkardıklarını belirterek, “Çocukların bu derslerde hem kendi fikirleri, hem vicdan ve din özgürlük haklarına müdahaleler hem de güçlü yerlerinde yer alıyor” diyor.
“Müfredat herkesin misal inancından olduğunu varsayıyor”
Zorunlu din derslerinde Aleviliğin sonlu bir halde yer aldığı, Yahudilik ve Hıristiyanlıkla ilgili İslam doktrinine gönderme yapıldığı, ateizm ve deizm biçiminde yaklaşımların ise kolayca sunulmadığı ve çocukların “doğru” davranış olarak aşikâr davranışlara yönlendirildiği savunuluyor.
Sünni İslam doktrini ve pratiklerinin ders müfredatına hakim olduğu Eğitim Islahatı Girişimi’nden Işık Tüzün, “‘Dinimiz’, ‘Peygamberimiz’, ‘Kutsal kitabımız’ şeklinde sözler geçmişine göre daha az olmakla birlikte mevcut ders kitaplarında yer alıyor. Bu hasebiyle herkesin benzeri bir inancın olduğu şeyi getirdiğini söylüyor” diyor.
Uzmanlara göre, parasız ve objektif olmayan bültenlerin dağıtılması, kişiliğine hürmet görülmediğini hissetme, damatma ve damgalanma şeklinde olayların yaşamasına neden oluyor. Tüzün, anlatımlarda anlatılan öteki inanç ve dinlerin yeniden Sünni İslam perspektifinden ele alınması nedeniyle gerekliliğinden çoğulcu ve objektif olmadığını söylüyor. Tüzün, müfredatın yanı sıra derslerin nasıl uygulandığının de geniş çeşitlilikte yelpazesini çiziyor:
“Öğretmenlerin ne kadar kapsayıcı davranışlara sahip olduğu ve derslerin nasıl sürdürüldüğü çok değerli. Hususun tek boyutlu ders kitapları ve öğretim programları, dikkat edilmesi gereken değerli bir alan da bu.”
AİHM ve AYM kararlarına karşın düzenleme yapılmıyor
Zorunlu din dersi hakkında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ile Anayasa Mahkemesi’nin sunduğu ihlal kararları bulunuyor. Son olarak Hüseyin El’in yaptığı Anayasa Mahkemesi önerisi gündeme geldi.
Hüseyin El, dördüncü sınıfta okuyan kızının din dersinden muaf ayrılmasını istedi. Talebi Ulusal Eğitim Bakanlığı tarafından reddedildi. Münasebetinde, yalnızca Hıristiyan ve Musevi olanların din derslerine girmelerinin zarurî olmadığı hatırlatıldı. Bunun üzerine El, kendisi ve kızının nüfus bütçesindeki “İslam” ibaresini kaldırttı ve muafiyet için mahkemeye başvurta bulundu. Lakin Danıştay, dini inancın garantisi bahisle öğrenme zorunluluğu din dersten muaf ayrılma isteminin reddinde karşıtlık görmedi. Hüseyin El’in Anayasa Mahkemesi’ne başvurması üzerine. Anayasa Mahkemesi, Temmuz ayındaki oy çokluğu ile verdiği kararda, Anayasa’nın 24. hususu ile garanti belgesiyle alınan “ebeveynlerin eğitim ve öğretimde dini ve dinsel inançlarına hürmet herkesi istemeyi bozmanın kesintiye uğradığına” hükmetti. Kararda, “2018-2019 eğitim ve öğretimine kadar olan periyottaki Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders müfredatı, dinler hakkında yansız ve tanıtıcı bilgiler vermek maksadıyla zarurî olması tanımı din kültürü öğretimi kapsamında değil, din kültürü öğretimini aşan, İslam dininin ve onun makul bir yorumunun eğitim ve öğretimi kapsamında değerlendirilmiştir” denildi.
Ancak kesinti kararlarına rağmen derslerde yapılması gereken düzenlemeler hayata geçirilmiş değil. Işık Tüzün, konunun içeriğinin güncel insan hakları standartlarıyla uyumlu bir şekilde objektif ve çoğulcu olmadığını vurguluyor.
“Muafiyet hakkı tüm inançları kapsamaktadır”
Avrupa Kurulu Bakanları Komitesi, Türkiye’den Mart 2023’e kadar Alevi kararlarını hayata geçirmesi için adım atmasını bekliyor. Mecburî din dersleri nedeniyle sorun yaşayanlardan biri, Aleviler. DW Türkçe’ye konuşan Alevi Dernekleri Federasyonu Genel Lideri Celal Fırat, Aleviler olarak zarurî din öğrencilerinin talep ettiği lisana geliyor. “İnsanlık kabahati bizce. ‘Dinde zorlama yoktur’ deniliyor lakin maalesef din dersinden 80 darbesinden sonra zarurî hale getirildi. Lakin yalnızca Alevilerin değil, zarurî din dersi farklı inançların da problemi. Tekçi yaklaşımlara karşı durmaya devam ediyor” diyor.
Velilerin derinlemesine dinden muaf tutulması için okul yönetimine portföy sunması gerekiyor. Ancak bu hakkı yalnızca Hıristiyan ve Yahudi verilerini kullanabiliyor. Muafiyet parayı kullanmak isteyen velilere takviye veren kurumlardan biri, Ateizm Derneği. Çocuklarının zarurî din derinlemesine muaflaştırılması isteyenler, derneğe telefon ve e-posta aracılığyla ulaşarak dayanak talep ediyor. Derneğin internet sitesinde, zarurî din dersinden muafiyet için okula ve bakanlığa verilecek dilekçe örnekleri ile dava dilekçesi örneği bulunuyor.
Mine Yıldırım, muafiyetn tüm inançları kapsaması kapsamı lisana, İnanç Özgürlüğü Teşebbüsü olarak Ulusal Eğitim Bakanlığı’ndan tüm dinlere, inançlara ve inançsızlığa girecek, ayrımcılığı engelleyici bir müfredat talep edildiğini söylüyor.
EKONOMİ
12 Şubat 2025EKONOMİ
12 Şubat 2025GÜNDEM
12 Şubat 2025GÜNDEM
12 Şubat 2025GÜNDEM
12 Şubat 2025GÜNDEM
12 Şubat 2025EKONOMİ
12 Şubat 2025Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.