DOLAR 35,9921 0.27%
EURO 37,1706 -0.61%
ALTIN 3.304,880,28
BITCOIN 35096840.65208%
İstanbul

HAFİF YAĞMUR

SABAHA KALAN SÜRE

Zelzele: Eski binalar, yeni binalar ve risk taşımacılığı, Dünyadan Haberler

Zelzele: Eski binalar, yeni binalar ve risk taşımacılığı

ABONE OL
Kasım 10, 2023 22:06
Zelzele: Eski binalar, yeni binalar ve risk taşımacılığı, Dünyadan Haberler
0

BEĞENDİM

ABONE OL

17 Ağustos 1999’da Marmara Bölgesi’nde meydana gelen ve binlerce kişinin ölmesine, binlerce kişinin de yaralanmasına neden olan 7,4 büyüklüğündeki zelzelenin üzerinden yıllar geçti. Türkiye, yaşadığı bu büyük zelzele sonrasında sürekli yaralarını sarmaya çalıştı. Gelecekte meydana gelmesi mümkün olan zelzeleler için çok sayıda adım atıldı. Kentsel dönüşüm projeleri hızlandı, kamu binaları yenilendi, eğitim konusunda eğitimler verildi, mümkün olan fiyatlar için senaryolar üretiliyor ve yol haritaları belirlendi.

Peki başarısızlıkla sonuçlanana kadar yapılanlar kâfi mi? Uzmanlar İstanbul ve Marmara Bölgesi’ni önemli derecede etkilemesi beklenen yeni bir değer için hangi noktalara dikkat çekiyor? DW Türkçe bu soruların yanıtlarını alanında uzman bilim beşerlerine sordu.

Yıllardır çalışana bağlı olarak, Marmara Bölgesi’nde yakın gelecekte 7,0’den fazla deprem yapılabilecek bir deprem yaşanması bekleniyor. Uzmanlar bunun için net bir tarih aralığına işaret edemese de performansının çizdiği bir nokta var. O da İstanbul ve çevresinin her geçen gün büyük bir gösterişe daha fazla yaklaştığı.

Sorunlu yapı stoku tehlikesi yaratıyor

Bu noktada en büyük sorunlardan birisi yapı stoku. Türkiye’nin bir verim ülkesinde olduğunu ve ayda 2 binden fazla kazandığını hatırlatan Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Dekanı ve Tabiat Bilimleri Araştırma Merkezi Müdürü Prof. , bu durumun yapısının stokunun ne kadar sıkıntılı göründüğü en büyük göstergesi olduğunu tabir ediyor.

Türkiye’de bulunan 22 milyon binanın yarısından fazlası sıkıntılı olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Şükrü Ersoy, “Binalarda çok değerli zafiyetler var. Bu çok büyük bir tehlike. Maalesef yapıların inşa sürecinde zelzele pek dikkate alınmamış. Üstelik ‘imar barışı’ amacıyla uygulamalar yapıldı. Bu kayıt yaptırırken sağlam olup olmadığını göstermez. Daha büyük tehlikeler gelir. Yapı stokunuz sorunluysa yapılanlar kâfi değildir ve siz de kazanmaya hazır değilsinizdir” diyor.

Deprem riskine karşı yine inşa mı yoksa geliştirmek mi?

Bu görüntüyü görüntülemek için lütfen JavaScript’i etkinleştirin ve HTML5 videosunu destekleyen bir web tarayıcısına geçmeyi düşünün

Hâlâ binalarda oturuyoruz

İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı’ndan Prof. Dr. Cenk Yaltırak İstanbul ve çevresinde tüm dünyada insanların bulunabileceği yerlerde yerleşimine dikkat çekiyor. Geçmişi İstanbul akışında Marmara kıyılarında lüks villaları ve binaları hasar gören zenginlerin bu binaları yarışla makyajladığını anlatan Prof. Aslında emekli olanların ve imkanları olanların diğer bakımları gerekiyor ve hastanedeki altyapı eksiklikleri bu gidişleri geciktiriyor.

Tahminciler korkutuyor

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ve Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Sarsıntı Araştırma Enstitüsü Zelzele Mühendisliği Ana Bilim Kısmı tarafından yapılan İstanbul İli Mümkün Sarsıntı Kayıp Kestirimlerinin Güncellenmesi Projesi’nin ortaya çıktığına göre İstanbul’da 7.5 büyüklüğündeki bir zelzele meydana geldiğinde, hasar görmeyecek. Yüzde 26’sı hafif hasar, yüzde 13’ü orta hasarlı. Tekrarların yüzde 3’ünün ağır ve yüzde 1’inin ise çok ağır hasar görmesi bekleniyor.

1,2 milyon bina güç bir imtihan verecek

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü Zelzele Mühendisliği Ana Bilim Kolu’ndan Doç. Dr. Ufuk Hancılar, bu dağıtımın 16 farklı senaryodan oluştuğunu ve en berbat senaryonun 7.5 büyüklüğündeki bir zelzele için yapılan tahlil ve parçalardan meydana geldiğini belirtiyor. Hancılar, İstanbul’daki yaklaşık 1,2 milyon binanın güçlü bir imtihanını söz ediyor. İstanbul’daki bina envanterini incelediklerini ve bunun yanında fay sınırlarının mümkün hareketlerini de karşılaştırdıklarını lisana gelen Hancılar, İstanbul’un zelizeye tam olarak hazır olduğunu söylemenin çok sıkıntı olduğunu söylüyor.

Zelzele: Eski binalar, yeni binalar ve risk taşımacılığı, Dünyadan Haberler
Uzmanlara sunulan sıkıntılı yapıların yapısı risk taşımaFotoğraf: Emre Eser/DW

Giritlioğlu: Yetki ve çatışma çatışması tehlikeyi katlıyor

Bina stokundaki önerilera dikkat etmek için başka bir isim de İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu İdaresi Kısmı Kentleşme ve Etraf Sorunları Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kent Plancıları Odası İstanbul Şube Lideri Doç. Dr. Pelin Pınar Giritlioğlu.

Giritlioğlu, problemli yapıların oldukça fazla olduğunu üstelik imar barışı amaçlı uygulamalarla bu sorunun büyüdüğünü belirtiyor. Sorunlu bölgelerin yenilenmesinde çok sayıda yanlış aktarıldığı Giritlioğlu, “Kentler ağırlaşıyor. Çok büyük altyapı ve donanım eksiklikleri var. Ayrıyeten kamusal topraklar daima özelleştiriliyor ve kullanım dışında maksadı kullanılıyor. Yaklaşan zelzele önceden kâfi hazırlık yapılmıyor” diyor.

Giritlioğlu, yetki karmaşasının sıkıntısını vurguluyor. İstanbul içinde zelzele bekleyen dev bir kentte imar ve yapı hususlarında yetkinin kimde çözülmediği ve bunun çok büyük sorunların doğurduğu söz eden Giritlioğlu, “Araştırmalar ve çalışmalar yapılıyor. Raporlar hazırlanıyor. Pekala ya uygulama kısmı ne oluyor? Uygulamada pek hayata geçme durumu yok. Bunun. en büyük neden de İstanbul’da yaşanan çatışma çatışması, yetki karmaşıklığı. İBB’nin yetkileri daima elinden alınıyor. Bu kent nasıl zelzeleye hazırlanacak? Hakikaten tehlike büyüyor” tabirlerini kullanıyor.

İmamoğlu: 24 kanun, 19 farklı kurum var

Önceki gün İBB Lideri Ekrem İmamoğlu da bu düzenlemeye dikkat çekmişti. İmamoğlu, “Şehrimizi zelzele riskine karşı sonuçlarıde tam bir yetki karmaşıklığı. İstanbul’un imarıyla ilgili 24 kanun, 11 yönetmelik var. Ayrıyeten karşınızda tam 19 farklı kurum var. Bu tam bir yetki karmaşıklığı. bir iş hem seferberlik işidir ama bu kadar mevzuat ve kurum nasıl ahenk içinde çalışır açıkça gözeten yok” diye konuştu.

Yeni binaların inançlı mı?

Peki ya yeni binalar? İstanbul ve çevresinde yaşayanlar yeni yapılarda kendine inanabilir mi?

Bilim beşerlerine ait şayet yanlışsız tabana ve gerçek biçimde yapılmamışsa oturduğunuz bir boyutta bina bile iyice açılacak. Ayrıyeten bölgede olmayan bölgede yapılan bir dönüşüm ve yenileme projesi zelzeleye hazırlık manasında değerli bir katkı sağlamıyor. Uzmanlar, genişlemeya hazırlık yönetiminde dönüşüm projelerinde yerlerin yapılarına sahip bölgelerin canlılığın canlılığının arttırılmasını söylüyor.

Zelzele: Eski binalar, yeni binalar ve risk taşımacılığı, Dünyadan Haberler
Yeni binalar da risk oluşturur mu? Fotoğraf: Emre Eser/DW

İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı’ndan Prof. Dr. Cenk Yaltırak, her bölgede farklı bir ivme pahası ile karşılaştığını söylüyor. Buna sahip oldukları yerdeki bina istenirse 100 yıllık olsun istenirse bir yıllık. Şaayet yanlışsız yapılmamışsa bir yıllık bina yıkılırken 100 yıllık bina hakikaten hayatta kalabilmek için ayakta kalabilirdi. Yaltırak, “Burada gelenlerin üzerine düşen yanlışsız tabana hakikat kurallarını sağlayan binaları yapmak. Sıkıntılı tabanları tespit etmek ve olanları olanları yerine yenisini yapmaktır. Risksiz görünen bir semtte bulunan 60 yıllık bir binanın kolon demirleri erimiş ve temeli ayrılmakta olan İBB senaryosuna kırılmayacağınızsınız” kullanıyor.

Ersoy: Gerçek yapılmadıysa hepsi azaltıldı

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Dekanı ve Tabiat Bilimleri Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Şükrü Ersoy da zelzelenin beklendiği bölgede 28 milyon insanın yaşadığını vurguluyor. Hakikat taban ile yanlışsız karşılıklı buluşmalar noktalarda tehlikenin büyüdüğünü belirten Ersoy, “Zemin ile yapıyı elektrik olarak barıştırmanız gerekir. Şayet siz hakikat yere hakikatseniz bina yapmazsanız ne kadar çağdaş binalarda çalıştırdığınızdan ziyan olabiliyor. de dinlemeli ve düzenli bir arada çalışmalı” diyor.

Prof. Dr. Şükrü Ersoy ve Prof. Dr. Cenk Yaltırak’ın vurguladığı başka nokta ise dere yatakları.

Ersoy, İstanbul’da dere yatakları ve yumuşak yerlerin verimlerinden çok daha fazla etkileneceğini belirtiyor. Ersoy, geçmiş zelzelelerde yapıların daha güçlü bir şekilde ağırlaştığını ancak İstanbul’da yaşanan dağılma nedeniyle artık yeni yerleşimlerin tabanlara de kaydığını belirtiyor. Ersoy, bu verilerdeki yüksek değişimlerin hem giden İstanbul gidişatı için hem de yakın periyotta diğer çevrede kentlerde yaşanacak zelzeleler için risk barındırdığının parçacıkları çiziyor. Bu bozulmanın kaybını artıracağını anlatıyor. Buna göre Eskişehir’de gerçekleşen bir zelzele bile parçalarının yüksek binaları çalışabilir.

Yaltırak: Yıkılıp yine yapılması gerekiyor

Cenk Yaltırak da bireysel sorunu işaret ediyor ve bilhassa Ayamama, Kuşdili, Ihlamurdere, Haliç çevresi, Alibeyköy ve Ayazağa biçimindeki yapıların yıkılıp tekrar yapılması sürecini anlatıyor. Yaltırak, bunların yanında Zeytinburnu’nda da büsbütün gözden geçirildiğini söylüyor. Sarsıntıda bu sistem tabandan üretilen çok farklı tesirlerin yaşanacağı lisana gelen Yaltırak, yapılan birimler da bu nedenle tekrar gözden geçirilmiş modellerin hem yeni fay çizgilerinin hem de detaylı yer analizlerinin kullanıcılar tarafından hakikaten götürüleceğini aktarıyor. Yaltırak, şu ana kadar bu bölgelerin çok önemsenmediğini hatta metro şeklindeki büyük altyapı projelerinin de bu tabanlara inşa edildiğini söz ediyor.

En az 10 karakter gerekli
Gönderdiğiniz yorum moderasyon ekibi tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır.


HIZLI YORUM YAP
300x250r
300x250r

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.

Sağlık Turizmi Reklam Ajansı