Türkiye’nin en değerli programı 6 Şubat’a kadar cumhurbaşkanlığı ve milletvekili genel seçimleri idi. Lakin 10 vilayetin büyük yıkımı, yol açan Kahramanmaraş’ta daha da arttılar, sonrasında seçim hem iktidar hem de muhalefetin partiden “şimdilik” çıktı. Seçimlerin özelleştirilmesi nedeniyle ertelenip ertelenemeyeceği konuşulurken DW English bu ihtimali araştırdı.
9 milyon seçmen 91 vekil seçilecek
Kahramanmaraş merkezli 10 vilayetin büyük yıkıma yol açan zelzele bölgesinde 2018 seçimlerindeki datalara sahip 8 milyon seçmen bulunuyor. Ancak bölgede seçimin yapıldığı 9 milyonu aştığı tabir yapılıyor. Bir sandıkta ortalama 350-400 seçmenin oy sağladığı göz önüne alma bu 10 vilayet için yaklaşık 24 bin sandık manasına geliyor. 10 vilayetteki 9 milyona yakın seçmenin hem cumhurbaşkanı hem de toplam 91 milletvekili seçimi için sandık başına gitmesi gerekiyor.
“14 Mayıs’ta seçim zor”
Seçimler yasal olarak 18 Haziran 2023 tarihinde yapılacak. Lakin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, zelzele öncesinde yaptığı tüm açıklamalarda 14 Mayıs’a işaret ederek, 10 Mart’ta yapılacak seçimde öne çekme kararının alınacağı bildirisini onaylamıştı. DW Türkçe’ye bilgi veren üst düzey hükümet ve AKP kaynakları, 14 Mayıs’ta seçimde “şu aşamada” sıkıntılı bir seçenek olarak bakılıyor. Kaynaklar, “Daha fazla arama durdurma çalışmaları devam ederken bunu konuşmak için çok erken 14 Mayıs’ta bir seçim alma fikri kesinlikle istişare edilecek. Bugün olur da demek güç ama seçim erkene almak sıkıntı görünüyor” değerlendirmesini yaptı.
Erdoğan’larla liderlik görüşebilir
AKP’de ve hükümetle ilgili kurmaylar seçimlere ilişkin “teknik çalışmalar” da başlarken, bölgedeki hayatın yavaş yavaş olağana dönmeye başladığı ile bu mevzuda Erdoğan ile değerlendirmelerin yapılacağı vurgulanıyor. Ayrıyeten Erdoğan’ın bir süre sonra muhalif parti başkanları ile görüşmeler yapılabileceği de öğrenildi. Bu görüşmelerin ana çerçevenin zelzelenin değişmesi vilayetlerdeki durumun görüşüleceği belirtilirken muhtemel seçim takviminin de gündeme gelebileceği söz ediliyor.
Daha sonra alınan OHAL kararının uzatılmasının hükümet cephesinde “OHAL altında seçim” yapılmaması deprem fikrinin de hakim olduğu kaydediliyor. Bir AKP’nin gelişimi, “Deprem bölgesi adım adım hızla atılacak ve yaralar çabuk sarılacak. OHAL de bunun için çıkarıldı, seçimler yasal takvim içinde yapılacak” değerlendirmesini yaptı.
Muhalefet ne diyor?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, zelzele bölgesinde ziyaretinde altyapı ve üst yapıda bulunup bulunup, “Sizlerden bir yıl mühlet istiyorum, bir yıl içinde bu inşaatların inşasını planlamasını” dedi.
Demokrat Parti Genel Lideri Gültekin Uysal ise toplumsal medyadan bu kelamlara katılarak, “Erdoğan’ın ‘bana bir yıl verin’ kelamından anladığımız, 18 Haziran 2023 seçimini Yüksek Seçim Konseyi (YSK) ücretsiz ‘seçmen kütüklerinin fiili imkansızlık sırasında hazırlanmaması’ muhtemel mahallî seçimlerle Zira seçime yönelik tüm popülist kurgusu bozuldu!” kelamlarıyla kıymetlendirdi.
CHP’de ise seçimlerin 18 Haziran’da ertelenmesi olasılıkleri “Anayasa ‘savaş hali’ dışında seçimin ertelenmesine olanak sağlanması ancak YSK üzerinden AKP’nin zorlayacağını düşünüyoruz. Şu an acıcılar çok taze bunları konuşmak için erken” yorumu yaptı.
İYİ Parti Genel Lider Yardımcısı Bahadır Fazilet de sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Anayasa, Cumhurbaşkanlığı seçim kanunu ve milletvekili seçim kanununa göre seçimlerin lakin savaş halinde Meclis kararı ile bir yıl mühletin ertelenebileceğini kaydetti. Fazilet, “Böylece mevcut bir Cumhurbaşkanlığı seçimi de bir yıl ertelenebilir. Savaş hali ertelenemez” dedi.
İYİ Parti Genel Lideri Meral Akşener, geçen hafta Gazeteci Murat Yetkin’e yaptığı açıklamalarda seçimlerin 14 Mayıs’a yetişemeyeceği iddiasında bulunurken “18 Haziran’a katılmayı sanıyorum” dedi.
YSK üzeri daire olur mu?
Anayasa’nın 78’inci maddesi ve bu hususu, Cumhurbaşkanlığı Seçim Kanunu’na bağlı olarak seçimler yalnızca “savaş hali” nedeniyle ve Meclis kararının iptal edilmesiyle bir yıl ertelenebiliyor.
Bir süre boyunca YSK’nın “seçim yapılmasına olanak sağlaması” konusunda karar alıp seçimin erteleyebileceğine dair yorumlar ve yazılar da yer alıyor. Bu mevzuda YSK hizmetlerinin sessizliğini korurken YSK ile ilgili kanunlar seçim dairesiye arızanın sona ermesi. Bu noktada YSK’nın seçim yapılamayacak olsa bile Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) bildirileceği, kararın Meclis’ten hazırlanması gerektiği tabir ediliyor.
Bu noktada YSK’nın 1966 yılındaki Varto’nun kaybettiği son bir seçim iptali kararı da gündemde. “1966/194” sayılı kararda, “Doğu vilayetlerimizdeki zelzele felâketi olarak yapılması gereken köy muhtarı ve ihtiyar meclisi üyelerinin seçimlerinin yapılamamış olması ve 18/9/1966’da yapılacak orta seçimlerinin de bu anda yapılmasına maddi imkan bulunmaması seçimlerin 1967 yılında mahallî seçimlerle birlikte yapılmasına “Kararın açıklanması istenmişti.
Ancak bu kararın seçimn listeleri askıdayken yani seçim takvimi işlerken zelzele yaşanması nedeniyle alındığına da dikkat çekilerek gibisi bir durum söz konusu değil.
News
