Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) hazırladığı rapor, Türkiye’de bulunan okul öncesi dönemdeki Suriyeli çocukların yaklaşık üçte birinin okulda yüzü görmediğini ortaya koydu. Rapora göre, eğitim almakta olan bir milyon 124 bin Suriyeli çocuk yüzde 65’i, yani 730 bini okula giderken, yüzde 35’i ise eğitim görmüyor. Okula gidemeyen Suriyeli çocuk sayısı 393 bin 547 olarak kayıtlara geçti.

Göç Yönetimi Başkanlığı’nın 2022 verilerine göre Türkiye’de yaklaşık olarak 5 milyon 13 bin 631 yabancı asıllı kişi yaşıyor. Bu düzenleme 3 milyon 754 bin 591’ini ise süreksiz muhafaza kapsamındaki Suriyeliler oluşturuluyor.

Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Uzunluğu Öğrenme Genel Müdürlüğü’ne bağlı Göç ve Acil Durumlarda Eğitim Dairesi Başkanlığı, Türkiye’deki yabancı asıllı dağıtıma ait Ocak 2022 tarihli bir rapor hazırlandı.

Rapor, okulda kalan çocukların yaklaşık üçte birinin okula gidemediğini gösterdi. Raporda, bu durum şu sözlerle özetlendi:

“Göç Yönetimi Başkanlığının 2021-2022 verilerine göre Süreksiz Müdafaa Altında Bulunan eğitime katılan bir milyon 124 bin 353 (5-17 yaş) nüfus bulunmaktadır. Eğitimin tamamlanmasıki Ocak 2022 tarihi prestijiyle 730 bin 806’sı eğitim-öğretime dahil edilmiş olup biten okullara Süreç devam etmektedir.”

393 bin Suriyeli çocuk okula gitmiyor

Rapora göre, Suriyeli çocuklarda okullaşma oranı yüzde 65, okula gidemeyen çocukların oranı ise yüzde 35. Yani, 393 bin 547 çocuk eğitimine devam etmesine rağmen okula gidemiyor. Okullaşanların 359 bin 735’ini (yüzde 49,33) kız, 371 bin 71’ini ise (yüzde 50,77) erkek eğitimi oluşturuyor.

Okullaşma oranı ilkokul ve ortaokulda artarken, okul öncesi ve lise eğitiminde ise yüzde 50’nin altında düşüyor. Rapora göre, ilkokulda okuyan 417 bin 546 Suriyeli çocuğun yüzde 75,13’ü yani 313 bin 695’i ilkokula gidiyor.

Ortaokulda 335 bin 952 çocuk ise yüzde 80’i, yani 268 bin 752’si eğitim görüyor. Lisedeki 252 bin 772 öğrencisi ise sadece 107 bin 812’si okula gidiyor. Lise düzeyinde okullaşma oranı yüzde 42,65’te kaldı.

Okul öncesi eğitim yaşı gelmiş 118 bin 83 çocuk ise okullaşma oranı yüzde 34,34. Yani bu çocukların 40 bin 547’si okul yüzü görüyor.

Cinsiyete göre dağılımda ise lise hariç; okul öncesinde, ilkokulda, ortaokulda eğitim görenlerin çoğunluğunda erkek kız başlangıçlı geçmiş durumda. Bu durum lise seviyesi değişmektedir. Liseye giden Suriyeli çocukların 56 bin 130’unu kız, 51 bin 682’sini ise erkek oluşturuyor.

En çok Suriyeli öğrenci İstanbul’da

Raporda, Suriyelilerin en fazla bulunduğu vilayetlere ait veriler de paylaşıldı. Buna göre 118 bin 391 öğrenci ile İstanbul birinci sırada yer alıyor. İstanbul’u 97 bin 861 öğrenci ile Gaziantep ve 71 bin 543 ile Hatay izliyor.

Suriyeli çocuklar neden okula gidemiyor?

Raporda, eğitime kâfi eğirişimin sağlanamamasının sebepleri anlatılırken, MEB’e ait rastgele bir tenkit yer almadı. Suriyeli çocuklarda okullaşmanın düşük bozulma nedenleri raporda husus şu şekilde sıralandı:

– Suriye eğitim sisteminin 6+3+3 olması ve lise eğitiminin zorunluluğu yoktur.

– Ekonomik yetersizlikler nedeniyle ortaokul eğitiminin akabinde çocukların aile bütçesine katkı bulunmayı tercih bırakmaması.

– Kimi vilayetlerde ailelerin üçüncü ülkeye göç etme niyetinde olmaları nedeniyle okula kayıt konusunda direnç gözlemlenmesi.

– Lisan bariyeri.

– Uzun okul süresi dışında kalmaması.

– Suriyeli ailelerin klasik yapıları ve buna bağlı olması.

ERF Araştırmacısı: Ekonomik problemler eğitimi

Raporu pahalandıran Eğitim Islahat Teşebbüsü (ERG) Araştırmacısı Kayıhan Nedim Kesbiç, okula giden çocukların daha çok okul öncesinde ve lise düzeyinde ağırlaştığına dikkat çekti. Okulun önce zarurî olmamasının bunda tesirli olduğunu belirten Kesbiç, “Lise aşamasına geldiğimizde çocukların eğitim harcamalarının sonucu, bunun en değerli sebeplerin de ekonomik zorluklar olduğunu görüyoruz. artıyor” dedi. Ellerinde Türkiye Nüfus Sıhhat Araştırması’nın bilgilerinin olduğunu aktaran Kayıhan Kesbiç, “Ona bağlı, 15-17 yaş ortasındaki çocukların yüzde 45’i gelir getirici işlerde çalışıyor. Bu aslında lise kademesinde kız çocuklarına erkeklerin daha fazla okula gitmesini açıklıyor” dedi.

Kayıt sırasında yaşananların da eğitime mani olduğunu söz eden Kesbiç, “İkamet ilinin mecburiliği koşulları var mülteciler için. Öteki vilayetlerde kamu hizmetlerinden kısıtlanıyor. Bu şekilde sebepler de buna engel” tabirini kullandı.

‘Dışlayıcı anlatımlar olumsuzlaştırıcı’

Kayıhan Kesbiç, çocukların eğitim dışında kalmasın, ülkede yaşayan çocukların Türkiye’ye ahenk süreçlerini belirtmesini belirtti, çocukların küçük üremesinin, geleceklerini bitmesini tabir etti. Kesbiç, şu değerlendirmeyi yaptı:

“Öte yandan Türkiye’de Suriyelilere yönelik bir dışlayıcı bir anlatı var. Bu da aslında hem okul ortamında hem de uzaktaki uzaktakiler doğrudan yaşıyor. Burada okul ortamını daha kapsayıcı biçimde nasıl düşünülebilir? Örneğin okul ortamında öğrencilerin daha rahat yaşamaları için neler yapılabilir? Bu düşünülebilir mi? Örneğin lisan probleminin çok değerli.Toplumsal ahenk sınıfları var.Bilinmeyen lisansların yayılması için 3’üncü sınıftan başlayan bir sistem.Fakat bu durumda da çocukların farklı sınıflarda dersler görüyorlar.Bu da aslında akranlarından farklı kalmalarına neden oluyor ve ahenk sağlamalarını engelliyor.”

‘Bütüncül siyasetler oluşturulmalı’

Bölgeye yönelik siyasetin daha bütüncül olarak şekillendiğini gösteren Kesbiç, “Suriyelilerin ekonomik güçlerinin ve kapasitelerinin sorunu bu sorunu çözebilir. Toplumsal ahenk konusunda gördüğümüz şey, yaşlıların daima tek tip olarak isimlendirilmeleri, daima mazlum, yardıma sunulabilecekleri görülüyor. Çocukların geleceklerini kurma konusunda rol modellerini ortaya koymak, tek bir kümenin yapısından bahsetmek önemli” dedi.

Kesbiç, okuldan öncesinin zarurî olması, lisede ise mesleksel liselerin yaygınlaştırılmasının sorunun tahliline tesir edebilecekleri de kelamlarına ekledi.

Tüm yabancı okullardakilaşma oranı yüzde 68

Milli Eğitim Bakanlığı’nın raporunda, Suriyeliler dahil olmak üzere Türkiye’de bulunan tüm yabancı asıllı kişilerin okullaşma tutarları da paylaşıldı. Türkiye’de yaklaşık olarak 5 milyon 13 bin 631 yabancı asıllı nüfus içeren belirtilen raporda, şu tespitte bulunuldu:

“Bu kapsama Ocak 2022 verilerine göre bir milyon 365 bin 884’ünü eğitim aldığıki ( 5-17 yaş) nüfusu oluşur. Eğitimin verildiği Ocak 2022 tarihi prestijiyle 935 bin 731’i eğitim-öğretime dahil olup, okullara kayıt süreci devam etmektedir. “

Rapora göre, yabancı asıllı çocuklar yüzde 68,51’i eğitim alabiliyorken, yüzde 31,49’u yani 430 bin 153 yabancı asıllı çocuk ise eğitim hakkından yoksun.

En çok öğrenci Suriyeli

Uyruklarına kayıtlı yabancı öğrenci belgesi birinci sırada Suriyeliler yer alıyor. Türkiye’de 730 bin 806 Suriyeli öğrenci mevcutken, bunu 68 bin 760 Iraklı, 47 bin 118 Afganistanlı, 12 bin 666 İranlı, 7 bin 938 Azerbaycanlı öğrenci izliyor. Rapora göre Türkiye’de 2 bin 663 Alman asıllı çocuk da eğitim görüyor.

Alican Uluda G

© Deutsche Welle Türkçe